Tom Lanoye
GAZ
Pleidooi van een moeder
Honderd jaar geleden was de eerste gasaanval – op 17 november 1915. Een gruwelijke manier van oorlogvoeren. Is er iets veranderd sinds 1914-1918? Het leed van de slachtoffers blijft hetzelfde. Zoals ook het verdriet van de achterblijvers nooit zal veranderen.
Tom Lanoye geeft een moeder het woord, een moeder die haar zoon verloor. In de ogen van de wereld is hij evenwel geen slachtoffer, maar een dader. Een jonge man die naar het Midden- Oosten afreist en daar radicaliseert. Hij pleegt een overval op een metrostation, waarbij hij nietsontziend vele slachtoffers maakt.
Het is een monoloog, van een moeder die niet wil vergoelijken, maar probeert te begrijpen. Ja, zegt ze, er kan met vingers gewezen worden. Er was geen vader, de jongen was enig kind. Heeft zij hem niet goed opgevoed? Had zij kunnen voorkomen dat haar jongen op het verkeerde pad terecht kwam? Hij was een lastig kind, een moeilijke puber. Verklaart dat alles?
Ze praat, ze vertelt, ze vraagt: jullie, maatschappij, zouden jullie het beter hebben gedaan? Kunnen jullie aangeven – kunnen jullie weten – hoe je moet opvoeden? Hoe je moet voorkomen dat je kind dingen doet die anderen leed berokkenen?
De novelle is de basis van de voorstelling van Theater Malpertuis, die honderd jaar na de eerste gasaanval (17 april 1915) in première ging.
"Had mijn zoon zijn daden gepleegd in oorlogstijd, en in het uniform van ons leger? Hij had een monument gekregen."
Het is een boekje dat tot nadenken stemt. Hopelijk. Elke terrorist was ooit kind. Iedere terrorist heeft een moeder. Iedere terrorist is in de ogen van bepaalde anderen een held. Gavrilo Princip (de man die door Frans-Ferdinand te vermoorden de aanzet gaf tot de Eerste Wereldoorlog), de plegers van de aanslagen in New York, of Parijs, een man als Andreas Breivik. Wat bezielde hen? Krijgen we ooit een antwoord?
ISBN 9789044629163 | Paperback | 61 pagina's | Uitgeverij Prometheus | april 2015
© Marjo, 02 december 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
