Tim van der Veer
De Wetenschap van Tara
Een puike eerste zin voor een debuutroman, dat mag gezegd. Je zit met één klap meteen midden in de leefwereld van Nils Renkema, moleculair bioloog op de universiteit van Utrecht. Nils onderzoekt daar het verouderingsproces van planten, met name dus dat van de Arabidopsis thalania, de zandraket. Het is een veilige leefwereld, met voorspelbare collega’s en een vaste routine. Een prima omgeving voor deze wat wereldvreemde man. Maar in dat voorspelbare leven komt snel verandering als Slavko Živković, de conciërge van de universiteit, onverwachts overlijdt. Tot ieders verbijstering, vooral die van Nils, bevat zijn testament een afscheidsbrief voor Nils waarin hij hem vraagt zijn lichaam naar zijn geboorteland Servië te brengen. Bij de brief zit een foto van een oude vrouw en een fles met šljivovica, Servische pruimenjenever.
Waarom hij zijn laatste wens aan Nils toevertrouwt, is niet duidelijk, ook niet na lezen van het boek. Slavko deed weliswaar naast zijn werk op de universiteit op zaterdag vaak klusjes in huis voor Nils, maar van een band, laat staan een vertrouwelijke, was geen enkele sprake. Nils weet dan ook nagenoeg niets van de man. Toch neemt hij de opdracht aan, in eerste instantie met de gedachte iemand te vinden die Slavko nader staat dan hijzelf dat deed en de opdracht over te dragen, maar dat blijkt nog niet mee te vallen. Uiteindelijk maakt hij, in een oude Cadillac –Brougham Superior van de firma Steenbergen Rouwvervoer, met de kist met Slavko achterin, zélf de gehele reis naar Servië. Zijn tocht voert hem vanuit Utrecht naar België, Luxemburg, Duitsland, Oostenrijk, en Hongarije.
Het leven van Slavko blijkt bevolkt geweest te zijn met een stoet van kleurrijke figuren. Hij ontmoet de vermeende broer van Slavko, enkele oude en soms grote liefdes, zijn voormalige beste vriend en een aantal wonderbaarlijke maffiosi. Doordat de reis van het eindpunt naar het begin gaat, ontvouwt het leven van Slavko zich in omgekeerde volgorde. Je verwacht gezien de tijd en plaats waarnaar Nils terug reist, Servië rond 1990, dat de oorzaak van Slavko’s vlucht naar het westen alles met de oorlog, of met zijn daden toen, te maken heeft, maar de oorlog blijkt verrassenderwijs meer een decor wat de omstandigheden schiep voor de keuzes die Slavko maakte, dan de uiteindelijke oorzaak.
Beetje bij beetje komt Nils steeds meer te weten over zijn voormalige collega, ook al omdat Slavko zelf vanuit zijn kist uitzonderlijk spraakzaam blijkt te zijn. Stukken spraakzamer dan bij leven. Het beeld wat oprijst lijkt dan ook per kilometer minder op dat van de wat teruggetrokken conciërge die hij in Utrecht kende.
Het boek is een onvervalste roadnovel en doet met name bij de hilarische fragmenten soms vaag denken J. Kessels van P.F Thomése, maar het gaat ook over een man die zijn veilige leven en alles wat hij altijd met ijzeren hand onder controle hield, los moet laten en in een totaal andere wereld terecht komt. Of Nils na het volbrengen van zijn taak weer huiswaarts richting zijn oude leven in Utrecht zal weerkeren, vermeldt het boek niet, maar ik vermoed het niet. Zó ver buiten je veilige comfortzone treden is niet risicoloos. Maar dat kon in zijn geval, en misschien wel in dat van ons allemaal, wel eens meer winst zijn, dan verlies.
Tim van der Veer is Head of Brand bij Oxfam International. Tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië reisde hij, voor de liefde, veelvuldig op en neer naar Belgrado en leerde zo het land van binnenuit kennen. De wetenschap van Tara is zijn debuutroman, eerder publiceerde hij al een hardloopboek Runner’s high.
ISBN 9789029509992 | Paperback | 220 pagina's | De Arbeiderspers | juni 2016
© Willeke, 25 maart 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
