Teju Cole
Open stad
Het verhaal gaat over Julius, een jonge psychiater in New York. Hij is half Nigeriaans, half Duits.
In zijn vrije tijd wandelt Julius door de straten van zijn stad. Hij is een ideale reisgids, want van elk gebouw en elke situatie weet hij wat te vertellen. Hij weet alles van muziek, cultuur, politiek, geschiedenis, religie. Hij herkent een Oost-Europese taal, wanneer hij hem hoort spreken. Hij weet hoe het gewaad van een Indiase man heet, hoe een Chinees snaarinstrument klinkt en zelfs dat er in 1598 veel ophef was over een gestrande walvis in Berkheyde, Nederland! Wat een erudiete man!
Kalmpjes loop je met hem door New York en verwonder je je over zijn kennis. Maar gaandeweg word je daar moe van. Dóet ie ook wel eens iets? Maakt ie wel eens iets af? Gaat ie ergens voor? Nee, niets van dat alles. Hij heeft een relatie maar die gaat stuk omdat hij er geen energie in steekt. Hij gaat naar Brussel om zijn oma te zoeken, maar verder dan een keer in het telefoonboek kijken komt hij niet. Hij bezoekt bij tijd en wijle een oude professor, maar als die ernstig ziek wordt, gaat hij pas weer op visite als de man is overleden. Hij vermijdt het contact met zijn landgenoten, al helemaal als ze hem met "broeder" aanspreken. De stad is zijn broeder en hij beschrijft alles wat hij meemaakt op een afstandelijke manier in weloverwogen woorden. Zelfs terwijl hij wordt overvallen en in elkaar geslagen op de grond ligt is hij nog bezig zijn situatie te analyseren. Wat is dit voor een man?
Dan ontmoet hij Moji, een vrouw die hij als kind in Nigeria heeft gekend. Na enige tijd confronteert Moji hem met een gebeurtenis in het verleden, waarbij hij niet zo'n fraaie rol heeft gespeeld en, verdomd, hij doet alweer niets! Geen woord, geen gedachte wordt aan dit voorval gewijd. Hij kuiert rustig verder en als lezer zit je vol ongeloof te wachten tot hij er eindelijk ìets van zegt. Maar nee, het boek houdt gewoon op.
En dan gooi jij het als lezer, boos aan de kant. Rotboek!
Maar de dagen erna ga je er nog eens goed over nadenken. En dan wordt gaandeweg duidelijk wat dit voor een man is. Daar wil ik niet teveel over zeggen, want dan begin je als lezer met mijn opinie (wetenschap wil ik niet zeggen) in je hoofd en dat zou jammer zijn. Al die kennis, die Julius tentoonspreidt en ook het abrupte einde zijn functioneel in dit boek. Daarmee tekent Cole heel precies de psyche van deze man. Heel knap gedaan vond ik.
Maar vervolgens ging ik eens zoeken op internet naar interviews met die Teju Cole. Het blijkt dat hij mijn opinie een beetje overdreven vindt. Julius loopt niet zo heel veel uit de pas, vindt hij. Jammer, want dat is voor mij de meerwaarde van het boek. Als je Julius' psyche buiten beschouwing laat, blijft er een interessante reisgids en een aantal boeiende denkbeelden over. Een goed boek om over te discussiëren dus.
ISBN 9789023467984 | Paperback | 320 pagina's | De Bezige Bij | maart 2012
© Berdine, 13 juli 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
