Simon Mawer
De glazen kamer
Wat een prachtig boek! De glazen kamer is de woonkamer van een modernistisch huis dat wordt gebouwd in Tjechoslowakije, eind jaren twintig. Het is een huis dat eruit ziet als een bedrijfsgebouw en dat voor een belangrijk gedeelte bestaat uit glas. De woonkamer is een heel grote ruimte van zo’n 250 vierkante meter.
Het huis is eigendom van Victor Landauer, een rijke bezitter van een automerk (Landauer natuurlijk). Hij is getrouwd met Liesel. Victor en Liesel zijn in het begin van het boek de belangrijkste personages.
In het begin leven ze gelukkig in het huis, maar al snel dreigt op de achtergrond het oprukkende Nazisme. Victor ziet het somberder in dan Liesel, maar Victor is dan ook Jood en hij hoort wat er al heel snel in Duitsland gebeurt. Oostenrijk wordt aangesloten bij Duitsland en het duurt niet lang of de Nazi's vallen Tjechoslowakije binnen. Victor en Liesel vluchten samen met hun kinderjuffrouw en hun kinderen (die trouwens wel een heel speciale rol vervult) naar Zwitserland en vandaar uit trekken de Landauers naar de Verenigde Staten.
Het huis wordt niet vernietigd, maar in gebruik genomen door een Duitse dienst die eenduidige kenmerken van de verschillende ‘rassen’ moet vaststellen. Uiteraard heeft die dienst geen succes, dus hij verdwijnt weer. Na de oorlog wordt het huis in gebruik genomen als revalidatiecentrum voor poliopatiëntjes en uiteindelijk wordt het een museum.
Het huis blijft bestaan en het blijft een rol spelen door het hele boek. Wie nooit weggaat uit de buurt en steeds weer een rol vervult die haar in contact brengt met het huis is Hana, de vroegere beste vriendin van Liesel en eigenlijk ook haar geliefde. Alleen als Hana terechtkomt in Ravensbrück is zij een tijdje niet in de buurt van het huis.
Het verhaal vertelt de levens van de mensen die te maken hebben met De Glazen Kamer. Aan het einde van de jaren twintig is er een zekere hoop op de toekomst en het verlangen om al die oude sentimenten zoals ras, nationaliteit en religie naast zich neer te leggen. Het Haus Landauer is functioneel, licht en ruimtelijk en ontdaan van overbodige ornamenten, net zoals dat het geval zal zijn met de nieuwe tijd.
Maar dan trekt het nazisme door de geschiedenis heen, en vervolgens het sovjet-communisme en is de hoop op de rationaliteit, het vooruitgangsgeloof eigenlijk, de kop ingeslagen. De eerste republiek Tjecho-Slowakije bestond maar even, en dat geldt eigenlijk ook voor het optimisme van de jaren twintig van de Twintigste eeuw.
ISBN 9789041414144 | Paperback | 443 pagina's | Uitgeverij Anthos | juni 2009
© PetraO, 14 februari 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
