Het boek Saida
Saida Boujdaine

is kabinetsmedewerker voor de Antwerpse schepen van Cultuur, Philip Heylen. Zij heeft haar verhaal en dat van haar familie verteld aan Tom Naegels, die het opgeschreven heeft.
De familie Boujdaine woonde aan de rand van het Rif-gebergte. Vader, moeder en toen nog tien kinderen. De vader vertrok al in 1965 naar België, waar hij werkte in de steenkoolmijnen. Ik weet uit andere bronnen dat in die tijd België zelf arbeiders rekruteerde in Italië, Spanje en Noord-Afrika. Voor Marokkanen was het een uitweg uit de erg slechte economische situatie. "ze droomden onder elkaar van het echte rijke Westen, waar het koud was en het regende en veel geld te verdienen was".
In 1978 voegden vrouw en kinderen zich bij hun vader die intussen nabij Antwerpen werkte en woonde. In Zurenborg, de Antwerpse wijk, woonden veel Marokkanen, ze voelden zich daar thuis.

"Maar verwarrend was het ook. Moeder en de oudere kinderen hadden jaren nodig om te wennen aan het nieuwe land. Zhore begreep het systeem van straatnamen met huisnummers niet goed. Ze onthield gewoon de kleur van onze voordeur, wat niet altijd een goede methode was. Moeder bracht eens uren door in een bus. Ze wilde met enkele tantes naar de stad rijden, maar eenmaal in de bus wisten ze niet waar ze moesten uitstappen. Ze herkenden ook onze eigen buurt niet meer. Vragen konden ze niet; ze spraken geen Nederlands. Dus bleven ze maar zitten, rondje na rondje."

De kleinere kinderen, ook Saida, moesten naar school. Dat was geen succes. De ouders begrepen de regels niet, en bovendien konden zij hun kinderen niet goed in de gaten houden, er woonden er zoveel in hun huis. Die deden intussen wat ze wilden, haalden kattenkwaad uit: ze stalen fruit en schoolspulletjes, ze gingen in maart Driekoningen zingen bij de joden in de wijk, want die wisten immers ook niet dat dat gebruik beperkt was tot 6 januari.
In 1985 vertrok de vader weer naar Marokko, hij ging met pensioen. En toen begonnen de problemen pas goed: de moeder wilde wel terug, maar de kinderen waren meer Belg dan Marokkaan, zij konden in Marokko niet meer aarden. Tenslotte bleef de moeder met de kinderen en intussen al kleinkinderen in België. Als een van de broers van Saida zelfmoord pleegt, slaat Saida los. Haar moeder weet maar een oplossing: haar uithuwelijken. Er is een neef die wel interesse heeft. Saida wil hem niet, ze doorziet zijn beweegreden: een visum te verkrijgen door dat huwelijk, maar de familie luistert niet. Na de huwelijksvoltrekking weet Saida te voorkomen dat het huwelijk geconsumeerd wordt; niet zo moeilijk, want het ging de man niet om haar. Maar daardoor staat ze sterk als ze later een echtscheiding wil. De man weigert, het wordt haar eigen strijd. En dat is eigenlijk het verhaal waar het boek overgaat. Over haar uithuwelijking en haar strijd dat huwelijk weet te ontbinden. En hoe ze ondanks de afwezige scholing het toch weet te redden.
Het boek geeft vooral een beeld van hoe het een willekeurige Marokkaanse familie vergaat als ze emigreren. Verhelderend.

ISBN 9085420342 | Paperback | 159 pagina's | Meulenhoff|Manteau | 2005

© Marjo, oktober 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer: