Pierre Péju
De vermoorde onschuld
Clara is 18, heeft een moeder die alleen maar leeft door en voor haar pianomuziek, en een vader die wel zijn best doet, maar die, omdat hij een drukbezet dokter is, zijn dochter niet de juiste opvoeding mee kan geven. Bovendien heeft hij een traumatisch oorlogsverleden. Clara loopt de hele dag met een camera om haar nek en filmt, of maakt foto's.
Paul en Clara ontmoeten elkaar in 1963, in het dorp Kehlstein, in Duitsland, waar Paul heen is gestuurd om de taal te leren. Ze voelen een verbondenheid, maar zijn geen van beiden in staat er iets mee te doen.
Zij laat hem een plek zien waar nog geen twee jaar geleden een drama heeft plaatsgevonden, ten gevolge van de oorlog. Het maakt op hen allebei een onuitwisbare indruk.
Weer in Parijs schrijven ze elkaar nog wat, maar het contact verwatert. In deel twee komt Clara naar Parijs maar hun ontmoetingen zijn onbevredigend.
Dat is ook de schooltijd van Paul, hij kan zijn draai op school niet vinden, komt even los als de Opstand in Parijs losbarst (1968) en als hij Jeanne ontmoet, maar zijn leven krijgt pas zin als hij in Zuid-Frankrijk een beeldhouwer ontmoet en ontdekt dat beeldhouwen is wat hij ook wil gaan doen.
Clara blijft zijn pad af en toe kruisen, zij is een beroemd fotografe bekend door de foto's van soldaten die in Vietnam waren en om haar roekeloze zoeken naar nog betere foto's.
Het motto van dit boek is:
Oorlog is nooit voorbij voor diegenen die erbij betrokken waren.
In het eerste deel is die oorlog de massamoord op de Oekraïense joden, een schokkend relaas met schokkende gevolgen. Deel een is een compact verhaal, maar als dan deel twee begint met de Parijse opstand, en verwezen wordt naar Vietnam, naar Hongarije, naar Israel, dan ben je als lezer even de draad kwijt. Waar gaat het nu eigenlijk over??
Je kan ook niet stellen dat het het verhaal is over de liefde tussen Paul en Clara, zoals je dat na deel een zou verwachten, want Clara is slechts op de achtergrond aanwezig.
Tegen het einde worden er wat draadjes vastgeknoopt, maar het is niet een boek dat duidelijk ergens 'heen' gaat. Het laatste hoofdstuk vind ik overbodig, Paul is dan hoogbejaard en overziet zijn leven nog een keer.
Het boek begint en eindigt met een zwart sprookje, een akelig verhaal. Ik weet niet of dit een bestaand verhaal is, ik ken het niet, maar het verklaart de Franse titel: Le rire de l'ogre, de lach van het monster. De vertaaltitel is ook een goede keuze: het slaat specifiek gezien op de massamoord, op de gevolgen daarvan na de oorlog, en op de dood van Pauls vader. Natuurlijk is er ook nog de figuurlijke betekenis.
De informatie (zie onder) die ik op internet vond over de massamoord en het dorp Kehlstein wordt ook nergens in het boek of op een flap vermeld. Ik vraag me af waarom niet? Peju heeft vast niet toevallig dit dorp gekozen!
Is het boek een aanrader? Tja...
Ik had liever gezien dat het een duidelijker verhaal was, maar misschien heeft Peju er wel een bedoeling mee. Ik bleef met een wat onbevredigd gevoel en met veel vragen achter. En dan heb ik nog niet eens alles genoemd, ondergeschikte thema's als de bewering dat iedere mens een enigma is, de rol van "schuldige handen".
Ook zijn er kleine ergernissen in de vorm van fouten. Er staat bv Lyon als er duidelijk Parijs moet staan. Of Magda, als het over Clara gaat. En kromme zinnen.(vertaalfout?) Maar ondanks dat is het de moeite waard. Toch wel...
"Ik zit in een boot waarvan ik niet weet of hij zinkende is, zal vergaan of al naar een vervolg glijdt."
"De lijdensweg van een mensen afzonderlijk is voorstelbaar, maar niet die van een massa. Mensen in het algemeen, massaal uitgeroeide mensen gaan ons medeleven te boven."
"Zilverig bloed springt uit de miljarden wondjes in de zwarte huid van het meer. En gefascineerd door dat beeld blijf ik in de deuropening staan kijken naar de ramp. Al die geluiden overdonderen me- gekreun, gefluit, woedende hamerslagen, gekraak van takken, het rollen van de donder, een chaotisch bombardement van deze idyllische plek waar niet lang geleden ontblote lichamen zich met gesloten ogen aanboden aan een zonovergoten vrede."
Ik vond dit op Wikipedia en dat is natuurlijk geen toeval!!:
Het Kehlsteinhaus of vertaald het Arendsnest, ligt op de Kehlstein (1834m) en maakte deel uit van de Obersalzberg. Dit was de naam voor het groot complex van de nazipartij. In het dal lag het woonhuis van Hitler, Göring en Bormann naast een grote kazerne en bijgebouwen. Het Arendsnest op de top werd gebouwd als geschenk aan Hitler voor zijn 50ste verjaardag.
Meirevolutie Parijs 1968
Kehlsteinhaus
Obersalzberg
ISBN 9029077433 | Paperback | 303 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | juni 2006
© Marjo, juli 2006
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
