De eerste maandag van de maand
Peter Zantingh

Boris heeft een obsessief-compulsieve stoornis – aldus de therapeut. Een dwangstoornis dus, hij moet bepaalde handelingen verrichten om verder te kunnen met zijn leven. Bij het alarm van de eerste maandag van de maand moet hij voor het alarm af gaat om twaalf uur alles wat hij bij zich heeft op tafel leggen. Zoals bij een veiligheidscontrole op een vliegveld: eerst al je spullen controleren, anders mag je niet mee.

Hij weet het: hij doet het zelf, zich die regels opleggen, ‘maar dat maakte ze niet minder noodzakelijk’. Hij wordt ongelukkig van oneven getallen, hij kan niet onder een paraplu lopen die een ander vast heeft.
Als het verhaal begint, is het weer een eerste maandag, en hij staat voor de deur bij zijn vader, met een koffer. Het is uit met zijn vriendin, ze zag het niet meer zitten zei ze.

‘Vind je dat we ruzie hebben?’ vroeg ik.
‘Ik vind niet dat we ruzie hebben, nee,‘ zei ze. ‘We hebben alleen – we hebben geen relatie meer.’

Sarah weet dan ook niets van zijn stoornis, en begrijpt logischerwijs vaak niet waarom hij dingen doet, of niet doet. Maar Boris legt niets uit. Hij pakt zijn spullen en vertrekt. En zijn vader laat hem onverwijld binnen, zegt ook weinig. Woorden zijn overbodig tussen deze twee mannen, die last hebben van een zelfde neurose, en elkaars gedrag herkennen.

Zijn vader stelt voor naar Praag te gaan, voor een korte vakantie. Even de zinnen verzetten. Daar komen vader en zoon door het lot dichter bij elkaar. En nemen ze beslissingen.

Vader en zoon vertellen afwisselend hun kant van het verhaal, en dat is vanzelf niet hetzelfde verhaal. Soms gaan ze er van uit dat de ander wel weet wat hij bedoelt, dat de ander het wel begrijpt, terwijl dan blijkt dat het niet het geval is. ’Je weet met die jongen nooit zo goed waar hij allemaal aan denkt’, denkt de vader, iets wat logisch is. Kun je een ander ooit echt kennen? Zeker als je niet uitspreekt wat je bezig houdt.

Het boek gaat over intermenselijke communicatie, en dan speciaal tussen mensen die een stoornis hebben die dat zeer lastig maakt. De vader en de zoon herkennen elkaars gedrag, maar een buitenstaander lukt dat niet als zij er niet van weten. Logisch.  Ik krijg sterk de indruk dat de schrijver zelf een dwangstoornis heeft dan wel er anderszins mee bekend is. Het is een ‘kleine’ roman. Hoewel het verleden er in flashbacks wel een rol speelt, blijft het binnen een korte tijdspanne. Het draait om twee personen, de anderen worden slechts genoemd. En hoewel er zeker mooie zinsneden in staan  - ‘ik verloor mijn moeder later pas, toen ik zag dat anderen er wel een hadden’-  blijft alles een beetje tam. Het lijkt wel een zelfhulpboek, maar dan in een leuke romanvorm.

Misschien moest Zantingh dit boek schrijven, maar nu het uit zijn systeem is, hoop ik dat een derde roman boeiender is.

ISBN 9789029589512 | Paperback | 224 pagina's | De Arbeiderspers | augustus 2014

© Marjo, 11 februari 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer: