Littekens
Patricia de Martelaere

Het gebeurt niet vaak, maar van dit boek ken ik de auteur. Ik heb van Patricia De Martelaere ooit les gekregen, in mijn derde jaar aan de universiteit. Ze gaf taalfilosofie, een keuzevak, en ze hield me vanaf de eerste les in de ban. Het is op zich al een schitterend vak, maar de manier waarop zij het geeft is nog veel schitterender. Ze kan vertellen, en ik viel dus ook niet helemáál uit de lucht toen ik hoorde dat ze boeken schreef (en dat ze zowaar ook wel af en toe eens genomineerd werd voor een prijs op dat vlak).

“Littekens” is een meeslepend verhaal. Het leest als een trein. Ik hou ervan mijn zondagochtenden in bed door te brengen met een boek, wel, deze morgen raakte ik halverwege. Deze avond heb ik de rest uitgelezen. Ik vind het een beangstigend verhaal, en op een bepaalde manier ook onaf. Het gaat over een relatie die je eigenlijk geen relatie kan noemen. Een onmogelijke liefde, twee studenten die eigenlijk niet weten waarom ze bij elkaar zijn en die er niet in slagen elkaar gelukkig te maken. En al evenmin lukt het hen elkaar te lossen. Hij slaat haar en zij voelt eigenlijk niets voor hem. Ze passen absoluut niet samen en toch vluchten ze telkens weer naar elkaar terug. Het is hopeloos, uitzichtloos en fataal.

Hij, Vincent, is een mislukte student rechten, die al voor de derde keer in het eerste jaar blijft hangen en ook dit jaar niet slagen zal. Zij, Eva, is een uitermate goede studente die haar studies geneeskunde aan het afronden is. Ze verschillen als dag en nacht, of beter gezegd, zelfs dat doen ze niet. Er is gewoon geen enkele link tussen hen, ook niet het gegeven elkaars tegenpolen te zijn, want dat zijn ze niet. Toeval en gewoonte is wat hen bindt en wat hen uit elkaar drijft. Hij slaat haar, zij gaat weg, vlucht naar haar ouders die ze met de grootste minachting behandelt (ook al wordt ze geslagen, ik heb geen enkele sympathie voor de figuur Eva, ik vind haar karakterloos, inhoudsloos, dom en te vol van zichzelf tegelijkertijd, op een negatieve manier). Soms verontschuldigt hij zich, op het einde doet hij zelfs echt zijn best om haar gelukkig te maken. Zelf is hij echter ook niet gelukkig. Hun leven is één toneel, iedereen ziet het, Eva en Vincent incluis, maar ze hebben de kracht niet om het doek te doen vallen.

Ik denk dat dit het verhaal is van relaties die tegen wil en dank blijven aanslepen. Volgens mij zullen veel lezers er zich in herkennen, misschien niet in de concrete feiten, maar in het lamlendige gevoel dat over het verhaal ligt als een muffe doek, die belet dat er geademd wordt. Die mufheid belet ook dat er dieper gegraven wordt. Het einde is fataal en banaal tegelijk. Het is een boek dat je in één oogopslag kan bekijken en klasseren, als een schilderij waarin je onmiddellijk de grote lijnen herkent. Het is beklemmend, maar daar blijft het dan ook bij. Het is als in een les taalfilosofie een hoofdstuk afronden met een open einde omdat het toch maar een warrige boel werd, en volgende week lekker met iets nieuws beginnen.

De Martelaere vertelt begeesterend. De stijl is vlot, de vergelijkingen wérken, de bedompte atmosfeer is er. Maar toch is dit boek, naar mijn mening, een beetje onaf…

ISBN 9789029028608 | Paperback | 163 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | 1990

© Elvira, januari 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer: