Nachttrein naar Lissabon
Pascal Mercier

Raimund Gregorius (57) is een man op wie je de klok gelijk kunt zetten. Een man waar je van op aan kunt, zelfs wat betreft zijn kennis. Want hij beheerst de talen Grieks, Latijn en Hebreeuws tot in de perfectie. Maar hij heeft nooit iets meer dan dat gewild: alleen maar 'goed' zijn, hij heeft geen ambities en heeft een hekel aan gewichtigdoenerij. Hij geeft les aan een gymnasium, en hoewel hij dat niet beseft: zijn leerlingen zijn dol op hun "Mundus".

Als dit verhaal begint ziet Gregorius op de Kirchenfeldtbrucke in Bern een vrouw een brief lezen, die verfrommelen en in het water gooien. Ze is duidelijk van slag, en Gregorius loopt op haar af. Ze zal toch niet springen? Maar ze pakt een viltstift en schrijft iets op zijn voorhoofd ... Bedenkt dan hoe raar dat is, en schrijft hetzelfde, een telefoonnummer, op haar hand. Ze poetst Gregorius schoon. Intussen zijn ze drijfnat geregend, en Gregorius neemt haar mee naar zijn school, waar hij haar na het afdrogen in zijn klas laat plaatsnemen.
"Wat is uw nationaliteit?" heeft hij gevraagd, want Duits was ze duidelijk niet. "Portugues", was het antwoord, en vanaf dat moment is hij van slag. Is het haar stem? Is het het woord? Hij weet het niet, maar als ze verdwenen is, probeert hij tevergeefs les te geven zoals hij dat altijd deed. En dan ineens staat hij op, pakt zijn nog natte jas, loopt het lokaal uit, loopt de school uit ...

Natuurlijk is de vrouw weg, maar hij zoekt haar ook niet echt. Hij loopt door Bern, en komt als vanzelf in de boekhandel terecht, waar hij altijd zijn boeken met oude talen koopt. Nu wordt zijn aandacht getrokken door een Portugees boekje van ene Amadeu Inacio de Almeida Prado. Het heet "um ourives das palavras" (een goudsmid van woorden). De boekhandelaar vertaalt een stuk tekst. In het boek staan Prado's gedachten, zijn overdenkingen over het leven, filosofische stukjes, die hem bezighielden en gaan bezighouden. Hij komt thuis met een woordenboek en een taalcursus, en tenslotte neemt hij de nachttrein naar Lissabon.

En dan volgt pas het eigenlijke verhaal. Pagina's lang houdt Mercier je in zijn ban ...
Mundus' zoektocht naar de inmiddels overleden Prado brengt hem in contact met de mensen met wie hij te maken had: zussen, vriendinnen, vrienden. Stukje bij beetje ontrafelt Gregorius het leven van de man met wie hij zich zo verbonden voelt.

Het is een brok literatuur die je langzaam tot je moet nemen, een fantastisch avontuur ten tijde van de dictatuur van Salazar, wiens regime omver geworpen werd tijdens de anjerrevolutie. Maar vooral de vragen die Pascal Mercier opwerpt zetten je aan het denken: kunnen wij zelf ons lot in handen nemen? Waarom doe ik wat ik doe? Kunnen we een ander kennen? Kennen we onszelf wel?
Liefde, trouw, verraad, eenzaamheid... en nog veel meer. Een prachtig boek!

ISBN 9028421017 | Paperback | 414 pagina's | Wereldbibliotheek | 2006

© Marjo, mei 2007

Lees de reacties op het forum en/of reageer: