Oscar Wilde
Het portret van Dorian Gray
Basil Hallward, schilder van beroep, is gefascineerd door een nieuw model: de jonge Dorian Gray. Deze jongeman is jong, naïef maar vooral erg knap. Hallward maakt een portret van Dorian Gray waar hij zoveel van zichzelf in legt dat het zijn beste werk wordt. Hij bespreekt het schilderij met Lord Henry, een van zijn vrienden en een rijk, vooraanstaand edelman. Lord Henry raakt op zijn beurt gefascineerd en dus doet hij moeite om Dorian ook echt te ontmoeten.
Dan begint het spelletje dat lord Henry graag speelt met jonge naïeve mensen: hij laat hen zien hoe de werkelijke wereld is. Als Dorian het schilderij voor het eerst ziet, net na zijn eerste gesprek met Lord Henry, uit hij de wens dat het schilderij in zijn plaats oud zou worden en hij altijd jong en mooi zou blijven.
'Waarom behoudt dit schilderij wat ik moet verliezen? O, was het maar andersom! Als het schilderij zou kunnen veranderen, en ik blijven zoals ik ben!'
Al snel blijkt dat de jongeman op deze manier een pact met de duivel heeft geslagen. Zijn lot is bezegeld.
Dorian verlooft zich met een beeldschoon meisje dat actrice is. Op het moment dat zij ontdekt wat de ware liefde is, kan ze geen rollen meer spelen. Zo verliest zij haar aantrekkingskracht voor Dorian, en hij beëindigt hun relatie op een nogal onbeschofte manier. Als hij daar spijt van krijgt is het al te laat: ze heeft al zelfmoord gepleegd. Die avond ontdekt hij dat het schilderij veranderd is. Het lijkt lelijker.
Hij raakt meer en meer onder de invloed van Lord Henry, een slechte invloed is dat, want lord Henry is een nietsontziende levensgenieter. Alles en iedereen wordt door hem gemanipuleerd en terzijde geschoven als zij niet in zijn straatje passen. Het schilderij, verstopt achter een scherm, past zich aan aan de liederlijke manier van leven die Dorian, ondanks de waarschuwingen van zijn vriend Basil, steeds meer gaat leiden.
Dat dit niet goed kan aflopen is wel duidelijk, maar wat wil Oscar Wilde met dit verhaal? Hij heeft waarschijnlijk een wereld beschreven zoals hij die zelf kende: het einde van de negentiende eeuw, Londen, de kringen van de welgestelden, het homo-erotische tintje. Af en toe krijgen we een doorkijkje naar de onderlaag van de bevolking, maar slechts daar waar de werelden elkaar raken. Het verhaal kun je lezen als een Bildungsroman: hoe een jongen zich ontwikkelt, in dit geval tot een niet bepaald bewonderenswaardig mens.
Je kan het ook zien als een kritiek op de eeuw van Wilde: het kan niet goed gaan met de wereld als je er zo op los leeft. Maar ik vond een citaat waarin de schrijver tegenspreekt dat het daar om zou gaan:
There is no such thing as a moral or an immoral book. Books are well written, or badly written. That's all.
- Oscar Wilde
ISBN 9789020407440 | Paperback | 255 pagina's | L.J. Veen | november 2006
(1e druk (Engels) uitgegeven in 1891) vertaald door Else Hoog
© Marjo, 21 december 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
