Mohammed Benzakour
Yemma
Mohammed Benzakour
‘Hoe komt het toch dat één moeder gerust vijf kinderen (ons gezin) kan verzorgen, terwijl vijf kinderen bijna ten onder gaan aan de zorg van één moeder?’
Het is de nachtmerrie van iedereen die ouder wordt: je laatste levensdagen moeten slijten in een vreemde omgeving, tussen vreemde mensen. Dat is al erg als je een allochtoon bent, maar als het de moeder (‘Yemma’) van Mohammed Benzakour overkomt, wordt een moeilijke situatie vele malen uitvergroot.
Mevrouw Benzakour is het prototype van een vrouw van een gastarbeider, die meekwam met de eerste golf: velen van hen leerden nooit lezen en schrijven en Nederlands blijft voor hen een onbegrijpelijk koeterwaals.
Deze gegevens alleen al maken duidelijk dat het een persoonlijke ramp is als zij in een Nederlands verzorgingshuis terecht komt. Er is iets misgegaan bij een operatie, ze kreeg een beroerte met bijbehorende verschijnselen: halfzijdige verlamming en niet of nauwelijks kunnen spreken.
Een patiënt van Nederlandse afkomst heeft in zo’n geval nog wel baat bij therapie waaronder logopedie, al is het maar om woordloos te kunnen communiceren. Maar Benzakours moeder begrijpt geen pictogrammen. Ze weet niet wat de ‘hulpverleners’ van haar willen. Geen enkel vorm van therapie is geschikt.
Nou, dan doe je wat extra moeite, zou je zeggen. In dit geval vergemakkelijkt door de zoon die er zo vaak is voor zijn moeder, hij is immers bereid om te helpen, komt met foto’s in plaats van getekende afbeeldingen.
Maar Mohammed stuit op een ondoordringbare muur. Geen enkele verzorger of therapeut lijkt enige moeite te willen doen om door te dringen tot zijn moeder. Een van de simpelste dingen is de rolstoel op de goede manier neerzetten: De godsvruchtige vrouw die haar leven lang meerdere malen per dag bad tot Allah, en daarvoor haar gezicht oostwaarts hoort te richten, zit nu met tranen in haar ogen te bidden, met haar gezicht naar het westen.
Het Hollandse eten: natuurlijk vindt ze dat niet lekker, waarom niet het aanbod aannemen van de zoon om Marokkaanse gerechten mee te nemen? Nee, stel je voor dat iedereen zijn eigen prakje gaat zitten nuttigen...
Dit boek laat de kortzichtigheid van onze maatschappij zien. Iedereen moet in een hokje passen, en als je niet past: jammer dan. Zoek het maar uit.
Als de liefde van een zoon voor zijn moeder het criterium zou zijn voor een prijs, in dit geval de debuutprijs, dan zou dit boek hoog eindigen. Uit iedere zin, ieder woord, sijpelen tekenen van die liefde. Hij haalt herinneringen op, maar vertelt vooral over de moeizame communicatie met de verzorgers. Het gevoel van onmacht neemt toe, wanhoop om de achteruitgang van zijn moeder, en dat alles in een prachtig proza.
Een ontroerende roep om hulp.
‘Moeder zat er stil en vredig bij en ik merkte op dat ‘als ze geen vlees eet ze dan zwak en misselijk wordt’. Een glimlach rond haar mond. Toen strekte ze haar arm naar mij uit en trok mij zachtjes naar zich toe. Ik boog mijn hoofd en legde hem op haar boezem. Ze omhelsde mij. Ik voelde de warmte door mijn lichaam vloeien. Ik werd stil van binnen. Alle mensen om mij heen losten op. Seconden duurden minuten, de tijd stolde.
Moeder was en blijft mijn Mata Amritanandamayi. De vlam in haar zal altijd branden. Die hebben ze niet kunnen doden.’
ISBN 9789044525946 | Hardcover | 220 pagina's | Uitgeverij De Geus | april 2013
© Marjo, 27 januari 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
