Verboden gebied
Mary Borden

In een oorlog vallen slachtoffers. Er zijn behalve doden ook gewonden. En gelukkig zijn er mensen die hen willen verzorgen. Moedige vrouwen.
Niet dat ze het op deze manier willen:

‘Zijn lichaam is niet van hem. Momenteel is het van ons, maar niet voor lang. Hij weet waarom we het zo zorgvuldig vetmesten en schoonmaken, en terwijl we het onder handen nemen glimlacht hij.
Hij is maar een van de duizenden. Ze zijn allemaal hetzelfde. Ze laten ons doen zoals het ons goeddunkt. Allemaal glimlachen ze alsof ze dankbaar zijn. (--) Ze zouden niet sterven en ons ontgoochelen als het aan hen lag. Integendeel, in al hun hulpeloosheid doen ze hun uiterste best zich door ons te laten klaarmaken, zodat ze weer terug kunnen gaan.‘

Want zo ging het: eenmaal genoeg hersteld, gingen de mannen de loopgraven weer in. Of ook, in enkele gevallen kwamen ze voor de krijgsraad om terechtgesteld te worden.
In dit boek staan zeventien verhalen en vijf prozagedichten die vertellen hoe het was achter het front, in het Verboden Gebied, 'The forbidden Zone' achter de loopgraven, waar gewonde soldaten heen gebracht werden. Vaak om te sterven trouwens.

Mary Borden, de schrijfster, (1886-1968) was de dochter van een miljonair in Chicago. Zij richtte eigen veldhospitalen op in Noord-Frankrijk en werkte daar vier jaar lang. Ze zag de vreselijkste dingen: jawel, het waren mannen, maar als ze binnenkwamen werden het  een been, een buik, een hoofd. Men duidde hen aan met de naam voor de gewonde plek.

De vertaler van het boek en schrijver van het voorwoord, Erwin Mortier, geeft aan hoe deze verhalen verguisd werden toen Mary Borden ze voor het eerst uitbracht, in 1929. Er was immers geen sprake van heldhaftigheid in de verhalen, en wat zij  beschreef wilde men juist vergeten. Maar het is goed, zegt Mortier, om met ‘vastgeroeste mythes en officiële bombast’ af te rekenen.

Haar proza is fraai, stilistisch eigenlijk te mooi voor de ellende die ze beschrijft. Maar misschien kun je het anders ook niet tot je nemen. Je kunt je toch al nauwelijks voorstellen hoe het geweest moet zijn.

ISBN 9789023465638 | Hardcover | 192 pagina's | De Bezige Bij | oktober 2011
Vertaald uit het Engels door Erwin Mortier

© Marjo, 24 oktober 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer: