Marilynne Robinson
Lila
Het leven is niet makkelijk voor hen. Ze reizen mee met een groepje dagloners dwars door het Midwesten van Amerika, eeuwig op zoek naar werk. Het is Doll die Lila normen en waarden bijbrengt. Het is Doll die er voor zorgt dat het kind kan leren lezen en schrijven. Het is Doll die Lila beschermt.
Maar dan keert het tij, de grote droogte breekt aan, boerderijen verdwijnen, werk is moeilijk te vinden en Doll doet iets stoms waardoor het samenzijn niet langer kan voortduren en Lila zelf haar eenzame weg zal moeten volgen. Inwendig praat ze met Doll en blijft ze altijd op zoek naar Doll. Het is deze eenzame Lila die tijdens een hevige regenbui een kerk in het kleine dorp Gilead binnenloopt waar ze John Ames treft, een dominee op leeftijd.
John Ames heeft zijn vrouw en kind verloren en slijt nu dienend zijn dagen in eenzaamheid, ondanks subtiele pogingen van de bewoners van Gilead om hem aan een nieuwe vrouw te helpen. John Ames voelt zich onmiddellijk op een bijzondere manier aangetrokken tot de jonge Lila. Mogelijk herkennen ze elkaars eenzaamheid. De toenadering die beiden zoeken gebeurt met grote omzichtigheid. Beiden zijn bang, beiden willen niet opnieuw gekwetst worden. Maar toch is er een band, een voorzichtig gevoel van veiligheid en tederheid die tussen de twee mensen ontstaat.
Lila wordt Johns vrouw en zij durft langzamerhand te genieten van de kleine, subtiele, vriendelijke attenties van John. Hij vraagt niets, niet over haar verleden, niet hoe ze in Gilead beland is. Als ze wil mag ze het vertellen en tot haar stomme verbazing vertelt Lila stukjes bij beetjes over haar leven.
Ze is daarin heel direct en verrast John met haar uitspraken en diepzinnige gedachten.
In huis leert Lila haar handschrift te verbeteren door delen van de bijbel over te schrijven. Ze denkt erg over de teksten na en verbaast zich dat in een boek zoveel dingen voorkomen die zij mee heeft gemaakt. Ze stelt in haar eenvoud zeer filosofische vragen die John plezier doen en waar hij graag met haar over praat of over nadenkt. Het stel groeit heel voorzichtig naar elkaar toe. Zij, wetende dat hij oud is en niet eeuwig bij haar zal blijven, probeert zich niet al te veel aan hem te hechten. Ze wil het gevoel van verlies niet meer. Hij weet dat zij mogelijk eens weer zal verdwijnen, hij is oud, wie weet ontmoet ze een jonger iemand.
Toch als ze zwanger is, leven ze beiden naar het moment van geboorte toe, ze verheugen zich en zijn bang. Hij is bang omdat het mis ging bij de geboorte met zijn eerste vrouw en kind. Zij is bang omdat ze een gezinsleven niet kent en weet dat ze het over een tijdje alleen met haar kind zal moeten zien te redden. John voelt echter alles haarfijn aan en probeert Lila op zijn bescheiden manier bij te staan en zij laat voorzichtig steeds meer haar grote genegenheid voor hem blijken.
Juist al deze twijfels, deze tedere toenaderingen, de kleine liefdevolle gebaren naar elkaar toe, geschreven in prachtige, soms dromerige taal, maken het een boek dat je bijna ademloos uitleest. Het is de kracht van het subtiele dat het boek zo mooi, bijna tijdloos, maakt.
ISBN 9789029538749 | Paperback | 268 pagina's | De Arbeiderspers | maart 2015
Vertaald door Janine van der Kooij
© Dettie, 09 september 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
