Lucas Zandberg

 

De rendementsdenker De rendementsdenker


Groot was mijn verrassing toen ik ontdekte dat Lucas Zandberg, na vier historische romans, deze keer een zeer actuele, satirische roman geschreven heeft.


Het begint allemaal met Robert, de net afgestudeerde, vierentwintig jarige, leraar Engels, die aangenomen wordt op het ROC Leyderschans, een mbo school in Groningen. De directeur, Diederik Meesters (what's in a name) blijkt zeer bevlogen te zijn. In het sollicitatiegesprek benadrukt Diederik dat ook...

Hier draait het om lesgeven en het contact met de leerlingen.
Goede lessen en een veilig pedagogisch klimaat, is alles wat we willen hier bij Welzijn. [...]
Het draait hier om goed onderwijs, niet om vernieuwing om de vernieuwing.


De school staat dan ook als uitstekend aangeschreven. Ouders willen graag dat hun kinderen hier les krijgen.

Robert blijkt een rasleraar, een natuurtalent. Samen met zijn collega Lilian bespreken ze de verouderde lesmethode en Robert ontwikkelt een heel nieuw lesprogramma wat zowel bij de directie als de leerlingen goed aanslaat. Robert heeft het zeer naar zijn zin op zijn nieuwe werkplek.

Maar alles verandert - en niet ten goede - door het noodlottige ongeluk waarbij Diederik de dood vond en Margot Steenstra als nieuwe sectormanager wordt aangesteld. We hebben deze uit Amsterdam afkomstige vrouw al in eerdere hoofdstukken leren kennen. Ze was directrice bij de politie, haar relatie is net beëindigd en ze is onlangs verhuisd naar het kleine plaatsje Leermens (!) in Groningen. Van haar haptonoom moet ze leren haar gevoelens meer te tonen en ze moet een belevingsdagboek bijhouden die wij als lezer in mogen zien. Zo komen we te weten dat zij in feite niets weet over het onderwijs, maar acht wat geeft het:

"In wezen verschilt zo'n mbo-instelling niet van een vakbond, een politiebureau of een verzekeringskantoor. Het onderwijs moet je zien als een bedrijf, waarbij lesgevende fte's de werknemers zijn. Zij leveren het product, namelijk onderwijs. En dat doen zij aan de consument, de leerlingen. Zo eenvoudig is dat, hoe moeilijk je er ook over gaat zitten doen."


Met deze instelling en het extra geldpotje dat ze vindt, begint ze haar bewind op het ROC. Als eerste schakelt ze Advice4U in, een - geldverslindend - adviesbureau en neemt ze teamleiders aan, die het aanspreekpunt vormen voor het onderwijsgevend personeel. Zo heeft zij tenminste geen last van al dat 'geneuzel'. Op advies van David, haar goeroe van Advice4U, organiseert ze een sessie - een inspiratiedag volgens David - met alle lesgevenden in Drenthe maar op een of andere wonderlijke manier raken alle geopperde ideeën rond het Creatief Project Management (CPM) 'zoek' en zijn alleen de positieve opmerkingen over het CPM bewaard gebleven. Kortom, Margot manipuleert alles haar kant op. Ze laat zich uit in holle frases en houdt zich verre van degelijk, inhoudelijk commentaar. Als zij er maar wel bij vaart.

Ook het College van bestuur houdt zich met heel andere zaken bezig dan waar het in feite om gaat. Het nieuwe, futuristische, kapitalen kostende, nieuwe schoolgebouw is veel belangrijker, vooral de bestuur- en managersruimtes hebben hun grote aandacht. Dat de school ook nog een groot aantal leerlingen moet herbergen is bijzaak, het draait om prestige, om het uiterlijk, om kunst!
Ondertussen is het op de school zelf, dankzij het steeds wisselende beleid en lesmateriaal, voor de leraren nauwelijks meer te doen.

Het verhaal wordt in elkaar afwisselende hoofdstukken door Margot en Robert verteld, wat de afstand tussen leidinggevende en werknemer nog eens extra benadrukt. De hele gang van zaken is bij tijden hilarisch te noemen maar is vooral schrijnend en wrang.

Deze roman is gebaseerd op de gang van zaken rond het ROC Leiden maar iedereen weet dat het er niet alleen daar zo aan toe gaat. Het gat tussen de werkvloer en het schoolmanagement wordt steeds groter. Het échte onderwijs, het lesgeven en het belang van de leerlingen, raakt steeds meer ondergeschoven dankzij ondeskundig beleid en prestigegericht eigenbelang. Het is te hopen dat veel mensen in het onderwijs dit boek gaan lezen. - Het is bijna een pleidooi voor goed onderwijs - Wie weet opent dit verhaal de ogen, verruimt het de blik, en gaan de leerlingen zelf weer als eerste tellen! Dat zou mooi zijn.


ISBN 9789029511704 | Paperback | 271 pagina's | De Arbeiderspers | april 2017

© Dettie, 13 mei 2017


Lees de reacties op het forum en/of reageer: