Ljoedmila Petroesjevskaja
Er was eens een vrouw die haar buurkind wilde doden
Ljoedmila Petroesjevskaja
Verhalenbundels zijn er in alle soorten en maten. Soms gaat het om ontroerende, realistische of grappige verhalen. De Russische schrijfster Ljoedmila Stefanovna Petroesjevskaja (1938) heeft echter voor een heel ander thema gekozen. Haar verhalen zijn luguber en onheilspellend. Sommige verhalen gaan over het slechte in een mens, anderen over de dodenwereld of over het schemergebied tussen leven en dood. Ze bezorgden me stuk voor stuk kippenvel.
Het verhaal waaraan deze bundel zijn titel ontleent, heet Wraak. Het gaat over de vrouwen Raja en Zina die eens dikke vriendinnen waren. Op het moment dat Zina’s buik duidelijk verraadt dat ze een kindje verwacht, slaan de vriendschappelijke gevoelens van Raja om in haat. Nadat het kindje, een meisje, geboren is, neemt de haat in Raja’s hart steeds grotere vormen aan. Zonder schaamtegevoel smeedt ze plannen het kindje te doden. Ziet Raja het kind als een bedreiging voor haar vriendschap met Zina of herinnert de baby haar aan haar eigen kinderloosheid? De lezer mag het antwoord zelf raden.
De verhalen zijn in de volgende vier categorieën opgedeeld: Liederen van de oost-slaven, Allegorieën, Requiems en Sprookjes. Elke categorie bevat vier tot zes verhalen. Het titelverhaal staat in de eerste categorie. Een ander mooi verhaal in deze categorie heet De groeten van moeder. Het gaat over de jonge Oleg die na de dood van zijn moeder ontdekt dat zijn vader zijn echte vader niet is. Het verandert zijn leven ingrijpend. Oleg maakt er een potje van. Op het moment dat hij lichamelijk en financieel volledig uitgeput is, verschaft zijn zus hem een helder inzicht.
In de categorie Allegorieën staat een naargeestig verhaal over een epidemie. Wat doe je als een dierbaar familielid je dreigt te besmetten? Het beste verhaal in deze categorie heet De nieuwe Robinsons. Het gaat over een vader die zijn gezin voor een naderend onheil probeert te behoeden door naar het armoedige, schrale platteland te verhuizen. Vanaf dat moment is vader constant op zoek naar een nieuwe schuilplaats, terwijl zijn gezin langzaam verhongert.
De verhalen in de categorie Requiems balanceren stuk voor stuk op de flinterdunne scheiding tussen leven en dood. Een van de verhalen gaat over een vader die alles op alles zet om zijn dode dochter tot leven te wekken. Andere verhalen gaan bijvoorbeeld over een ernstig zieke vrouw die met haar nieuwe vriend naar een wel heel bijzondere plek verhuist en een vrouw die denkt dat er iemand in haar huis is.
De naam die aan de laatste categorie is gegeven, is bedrieglijk. Bij sprookjes denken de meeste mensen immers aan lieflijke kinderverhalen. Uiteraard zijn de sprookjes in deze bundel allesbehalve vriendelijk van toon. Het zijn verhalen die een loopje met de werkelijkheid nemen. Het verhaal Het koolmoedertje komt in eerste instantie nog het meest bij een klassiek sprookje in de buurt. Onder het blad van een grote kool, treft een vrouw een piepklein kindje aan.
Alle verhalen in dit boek zijn vreemd, luguber en ook zeer bedwelmend. Aanvankelijk wist ik niet wat ik van deze macabere verhalen moest denken maar al snel was ik verkocht. De hoogbejaarde schrijfster speelt met het menselijke karakter en laat goede eigenschappen tegen kwalijke gedachtes strijden. Daarnaast hanteert ze een schrijfstijl die zowel open als mysterieus is. Het zijn verhalen die zich stevig in je gedachten nestelen. Verhalen om te overdenken.
De verhalen in Er was eens een vrouw die haar buurkind wilde doden bevatten stuk voor stuk een diepere betekenis. Wat die betekenis is, zal wellicht per lezer verschillen. Ljoedmila Petroesjevskaja heeft me met haar reeks macabere verhalen volledig overrompeld. Ik ben verbijsterd, verrast en verblijd.
ISBN 9789044536034 | Hardcover | 223 pagina's | Uitgeverij De Geus | oktober 2016
Vertaald door Seijo Epema en Yolanda Bloemen
© Annemarie, 15 november 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
