Jonathan Franzen
De correcties
Alfred begint oud te worden, brengt zijn dagen door in een grote stoel in het souterain en is licht dementerend. Hij is gepensioneerd. Enid probeert voortdurend hem weer actief te krijgen maar Alfred wil niet en kan het feitelijk ook niet. Enid probeert de schijn op te houden, ze is haar leven constant aan het vergelijken met dat van de buren en vrienden. Ze wil voor zichzelf niet weten dat Alfred aftakelt.
De kinderen zijn kinderen zoals iedere ouder zou kunnen hebben. Gary de oudste is de meest succesvolle van de drie. Hij is getrouwd, heeft kinderen, een goede baan en een groot huis. Precies wat Enid gehoopt had, maar toch... het botert niet tussen Gary en zijn ouders. Gary 'weet wat goed voor ze is' maar staat totaal niet voor hun behoeften en verlangens open. Hij voelt zich verantwoordelijk en neemt graag de leiding en wil beslissingen forceren.
Denise is een mooie meid, is getrouwd geweest en is top-kok in een populair restaurant. Enid is niet erg vriendelijk voor haar. Ze snapt niet dat Denise geen feest wilde toen ze trouwde, ze vindt het afschuwelijk dat Denise gescheiden is en plaatst vele hatelijke insinuaties richting Denise omdat ze nog geen nieuwe vriend heeft. Denise ziet dat het slecht gaat met haar vader, heeft medelijden met hem, maar wordt horendol van haar moeder.
En dan is er nog Chip, de jongste. Hij gaat zijn eigen gang. Hij is ontslagen op de universiteit waar hij les gaf en probeert nu een filmscenario te schrijven. Hij krijgt het benauwd van zijn ouders en probeert zo veel mogelijk onder allerlei bezoekjes en telefoontjes uit te komen.
Er volgen allerlei verwikkelingen maar de spil van het verhaal is Alfred en zijn aftakelende geest. Enid klaagt wel maar geen van de kinderen ziet eigenlijk hoe slecht het met vader gaat. Het is Enids grootste wens de kinderen, kleinkinderen en Caroline, Gary's vrouw, tijdens de kerstdagen bijelkaar te hebben in haar huis. Caroline vrouw piekert er niet over en Gary wordt heen en weer geslingerd tussen de argumenten van zijn vrouw en zijn plichtsgevoel als zoon. Chip wordt bij het idee al niet goed en Denise weet dat ze alleen de eerste dag aan kan en daarna enorm chagrijnig wordt. Maar Enid dringt aan, suggereert dat het misschien wel de laatste kerst wordt dat het kan.
Dit is in wezen de strekking van het verhaal maar er gebeurt veel meer natuurlijk, af en toe lijkt het wel een soap zeker de verhalen rond Chip. In mijn ogen is het een persiflage op de Amerikaanse levensstijl. Alles komt aan de orde. De onderlinge strijd van de middenklasse om toch maar net iets beter te zijn en meer te hebben dan de buren. Het elkaar de ogen uitsteken met grotere auto's, woningen, duurdere vakanties enz. Maar ook de drang naar perfectionisme, ziekte mag niet, daar worden wondermiddelen voor gemaakt die zelfs Alzheimer of Parkinson doet verdwijnen. Het eten moet gezond en vol vitaminen zitten en mag vooral niet dik maken. Gezondheid staat hoog genoteerd.
De waanzin van een succes en de harde klap als het succes wegvalt. Zelfs de onderwereldfiguren, de drugs en de drank en de jet-set ontbreken niet in dit boek, alles passeert de revue en wordt uitvergroot. Niemand is goed zoals hij of zij is, alles moet beter, mooier, frisser, gezonder, grootser, rijker. Kortom alles moet gecorrigeerd.
Het is een boek dat je niet even snel kan lezen, daarvoor gebeurt er teveel maar ook de schrijfstijl maakt dat je het aandachtig moet lezen. Soms worden lange zinnen gebruikt en er zijn gedeelten in het boek die langdradig zoals de lezing over het wondermedicijn tegen Alzheimer. Maar daarentegen zijn de beschrijvingen over Enid en vooral Alfreds aftakeling prachtig en ontroerend.
Als ik het verhaal een cijfer moest geven kreeg het van mij een 7.
ISBN 9044600478 | Hardcover | 504 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2001
vertaald door Gerda Baardman, H. Groeneberg
© Dettie, juli 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De correcties
De familie
Alfred en Enid, wonend in St. Jude, het middenwesten van Amerika. Gary, hun oudste zoon, getrouwd met Caroline, 3 kinderen. Redelijk succesvol in zijn werk als aandelenhandelaar wil hij, niet zoals zijn vader, alleen maar aan het werk zijn. Hij wil het beter doen en een goede vader zijn voor zijn zoons. Toch is hij niet gelukkig. Hij denkt dat hij depressief is en probeert dat voor zijn vrouw te verbergen. Die wil hem echter wel een depressie bezorgen, zoals zij zich gedraagd. Chip, de jongste zoon. Een veelbelovend leraar. Wegens een affaire met een studente ontslagen. Mislukt scenarioschrijver. Heeft een verouding met een getrouwde vrouw. Denise, de jongste, chefkok, succesvol maar ongelukkig in de liefde. Getrouwd met een veel oudere man tot groot verdriet van Enid. Later van hem gescheiden tot nog groter verdriet van Enid.
Kerstfeest
Alfred en Enid zijn niet gelukkig, Alfred lijdt aan de ziekte van Parkinson, heeft zijn hele leven zijn plicht jegens zijn vrouw en kinderen gedaan. Niet van harte maar omdat het nu eenmaal zo hoorde. Nu sluit hij zich op in de kelder en zit de hele dag in zijn stoel. Enid is huisvrouw en moeder geweest. Altijd bezig de schijn op te houden. Het motto van de familie lijkt wel, “als je er niet over praat bestaat het niet”. Haar streven is nu om nog een keer met de hele familie het kerstfeest te vieren. Er wordt teruggekeken op hun leven.
Straf
Een van de kenmerkende stukjes in de roman. In het kort: De kinderen zijn nog klein. Alfred komt thuis van een zakenreis van tien dagen. Hij is vertrokken zonder kus. Enid is zwanger van Denise. Voor Alfred wegging had hij gevraagd of Enid iets naar de kelder wilde brengen. Dat had ze niet gedaan. Alfred is daar kwaad over, brengt het zelf naar beneden, beschuldigd Enid dat ze waardeloos is en het enige wat hij gevraagd heeft niet heeft gedaan. Voorbijgaand aan het feit dat ze er alleen voorstond. Dan gaan ze aan tafel. Gary probeert als altijd de goede zoon te zijn. Daardoor lijkt Chip nog lastiger. Toch is Alfred eigenlijk meer gesteld op Chip. Chip wil zijn eten niet opeten. De manier waarop het voedsel wordt beschreven is echt prachtig. Ik zou het zelf ook niet meer lusten. Het gaat natuurlijk over de machtstrijd tussen vader en zoon. We kennen het allemaal, geen toetje, en aan tafel blijven tot je bord leeg is. Alfred gaat naar de kelder waar hij allerlei proeven doet, (hij heeft wel eens iets uitgevonden, dat speelt ook een rol in de roman.) Wat Enid echter doet is, ze negeert de hele zaak. Ze wil Chip wel straffen, omdat hij het eten wat zij heeft gekookt niet wil opeten, en dat hoeft ze zelf niet te doen. Maar ze wil ook Alfred straffen. En dus laat ze Chip aan tafel achter na de afwas zodat Alfred zich schuldig voelt als hij uit zijn werkkamer komt en de jongen naar boven moet dragen.
Alfred
Alfred wordt niet echt aardig voorgesteld. Toch voelde ik voor hem de meeste sympathie. Hij probeert zich zo goed mogelijk staande te houden in zijn ziekte en ouderdom, terwijl hij ook weet dat het een verloren zaak is. Incontinent en geconstipeerd tegelijk kan hij niet eens meer het eten naar zijn mond brengen zonder te morsen. Tijdens een “herfstkleuren cruise” valt hij overboord terwijl Enid een seminar volgt over het beleggen van geld, wat ze niet echt bezit.
De kinderen
Gary is met zijn vrouw in een machtstrijd verwikkeld. Hij wil zijn moeder wel tegemoet komen en kerst bij haar vieren. Zijn vrouw weigert. Toch koopt hij vijf tickets naar St. Jude en probeert in elk geval zijn jongste zoon mee te krijgen. Chip is inmiddels gedumpt door zijn vriendin en vertrekt naar Litouwen met de echtgenoot van die vriendin die hem een geld aanbiedt om daar als fraudeur via internet te gaan werken. Denise krijgt een aanbod van een zeer rijke man om een restaurant te gaan runnen zoals zij dat wil. Carte blanche. Dan wordt zij verliefd op zijn vrouw. Uiteindelijk heeft ze niets over.
En dan...
En dan wordt het toch kerst. Vrede op aarde en in de mensen een welbehagen, maar niet heus. Een prachtige roman. Zeker zes sterren.
ISBN 9044600478 | Ingenaaid | 503 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2001
© Lizzy, juli 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De correcties
Het boek gaat over Enid en Alfred, een vreemd oud echtpaar en hun kinderen. Klinkt niet zo interessant, maar omdat de levens van de kinderen (behalve Gary) erg interessant zijn, en hun gedachten levendig en origineel, is het een erg boeiend verhaal.
Ook de compositie houdt de lezer alert en scherp, lange terugblikken. De beschouwende stijl, waarin luchtig en bijna ongemerkt van het ene naar het andere leven overgestapt wordt, en - bovenal - de milde maatschappijkritiek die uit het boek spreekt.
Een humoristisch boek, milde ironie met mededogen voor de hoofdpersonen en voor mensen in het algemeen maken het een prettig en 'wijs' boek.
Er worden heel veel thema's aangestipt, bijvoorbeeld dat mensen steeds 'correcties' proberen aan te brengen bij anderen en zichzelf, terwijl zij niet doorhebben dat het juist de vreemde tekortkomingen en eigenaardigheden zijn die de mens kleur geeft en individueel maakt. Dat klinkt als een cliché (komt omdat ik het verwoord ) maar het is zo geschreven dat het heel natuurlijk en authentiek overkomt. Niet eens als een boodschap.
Zo zijn er nog veel meer van die thema's, de lezer wordt echter voor de gek gehouden door de schrijver, steeds is er de belofte dat het een groots eindigende maatschappijkritische roman wordt. Maar het boek eindigt niet met de zelfvernietiging van de mens door zijn 'correcties'.
Die correcties komen steeds terug. Het medicijn 'correctall' bijvoorbeeld, waarvan we maar niet te weten komen of het de aanjager is van een luchtbel-windhandelachtige aandelen fraude (zoals worldonline) of het een medicijn is dat een aantal ziekten de wereld uit helpt (als alzheimer) of een grote bedreiging voor de wereld van individuen.
Maar bijvoorbeeld ook het constante herschrijven van het verleden door de hoofdpersonen om het draaglijker te maken.
Ik schrijf er nu te lang na het lezen iets over, dus het verhaal staat me niet meer helder voor ogen.
Wat ik wel weet is dat ik iedereen aanraad om het boek te lezen.
ISBN 9044600478 | Hardcover | 504 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2001
vertaald door Gerda Baardman, H. Groeneberg
© Hendrik, juli 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De correcties
Enid en Alfred zijn een bejaard echtpaar met drie volwassen kinderen. Alfred is een man van principes, hardwerkend, trouw en traditioneel in zijn opvattingen. Enid -die in het boek minder duidelijk uit de verf komt- delft in dit huwelijk meestal het onderspit. Ze is geen ster in het huishouden, maar heeft er ook altijd alleen voor gestaan. Omdat Alfred zo dominant is, is ze er toe overgegaan om op min of meer slinkse wijze toch haar zin te krijgen: ze speelt de leden van het gezin tegen elkaar uit. Natuurlijk valt dit niet in goede aarde.
Alfred heeft een paar weken voor zijn pensionering zijn baan opgezegd, zonder iemand te willen vertellen waarom. Hij krijgt steeds vaker last van hallucinaties, en vergeet steeds meer. Nu hun vader zich steeds meer in zichzelf terugtrekt, geen deel meer wil hebben aan het leven, en hij de eenvoudigste dingen niet meer gedaan krijgt, probeert Enid de kinderen duidelijk te maken dat het niet goed gaat. Maar ze geloven haar niet, willen haar niet geloven.
Ze hebben alledrie hun eigen problemen: Chip was veelbelovend docent aan de universiteit, maar heeft zijn loopbaan verspeeld door zich met een van zijn studentes in te laten. Hij probeert het hoofd boven water te houden door een scenario te schrijven, en leent intussen enorme bedragen van zijn zus Denise. Het geld glijdt als water door zijn vingers. Als hij een Litouwse zakenman ontmoet die een zwendeltje op wil zitten in zijn land, gaat hij met de man mee, letterlijk en figuurlijk.
Denise is een succesvol kok, en eigenaar van een restaurant. Maar ze is gescheiden, en nieuwe relaties werken ook niet. Zij doet -vergeefse- moeite om de familie enigszins bij elkaar te houden.
Gary is vader van drie kinderen en een succesvol zakenman. Hij moet schipperen tussen zijn ouders en zijn vrouw Caroline, die om verder niet verklaarde reden, een hekel heeft aan haar schoonouders. Zodanig dat ze Gary zelfs chanteert en de kinderen omkoopt. Wil hij zijn ouders bezoeken, dan moet hij in z'n eentje. Hij doet verwoede pogingen om het leven van zijn ouders te regelen, het 'makkelijker' te maken. Enid heeft haar zinnen gezet op een laatste Kerst als gezin, heeft de steun van Denise, maar vlak voor het zover is verdwijnt Chip, en Gary kampt met de tegenwerking van Caroline. Voor Kerstmis maken de ouders nog een cruise, waarbij de aftakeling van Alfred niet meer verborgen kan worden gehouden. Nu moeten er maatregelen genomen worden...
Het is een veelomvattend boek, waarbij mijn eigen sympathie vooral uit gaat naar het oudere echtpaar. Hun worsteling met de onvermijdelijke aftakeling is pijnlijk. Chip en Gary vind ik slappelingen.
Correcties aanbrengen, dingen verbeteren, beter maken: iedereen stelt continu zijn leven bij, in de relatie met de buitenwereld, met de mensen om zich heen. Franzen laat een medicijn " correcktall" als een rode draad door het boek lopen en zijn laatste hoofdstuk, dat ik zie als een soort naschrift, heet 'correcties'. Maar corrigeren doet iedereen, in het boek, en in het echte leven.
Vooruit dan: daar kan ik wel maatschappijkritiek in zien: er zou heel veel gecorrigeerd moeten worden in de maatschappij.
ISBN 9044600478 | Hardcover | 504 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2001
© Marjo, juli 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer: