Jonas Karlsson
De rekening
De ik-figuur is negenendertig jaar en een heel tevreden mens, hij heeft een parttime baan bij een videotheek, woont alleen in een lekker oud, goedkoop, zeer aangenaam eenpersoons huurappartement, heeft genoeg geld om te eten en te drinken en een goede vriend Roger waarmee hij af en toe het café in duikt. Soms heeft hij een vriendin maar hij zit niet te springen om een relatie. Hij vindt zijn leven erg prettig en geniet van zijn werk en alles om zich heen. "Ik had het goed naar mijn zin in mijn eentje, zonder nauwe contacten of iemand die zich ermee bemoeide."
De vrouw aan de telefoon vertelt hem dat leven geld kost. Wist hij dat niet? Het had in de kranten gestaan en het was vrij uitgebreid op tv en de radio geweest. Had hij nog nooit wat betaald daarvoor? Niet? Dan werd het eens tijd.
Nu is de ik-figuur de beroerdste niet en wil dat best doen, maar waarvoor moet hij dan betalen?
'Voor alles,' zei ze.
'Hoezo alles? vroeg ik. [...]
'Nou. Kijk eens om je heen. Wat zie je?'
De ik figuur noemt van alles wat in zijn flat staat op. 'Wat zie je buiten?' vraagt de vrouw en opnieuw somt de ik-figuur alles op. 'Wat ruik je?' vraagt ze vervolgens.
"Ik snoof de geur van de straat op. Die was zoet en warm van de zomergeuren. Bloemen, een struikje? Oud eten? Een zwakke geur van iets bedorvens en benzine. Typische zomergeur. Bijna een beetje Zuid-Europees."
'En jij denkt dat dat allemaal gratis is?' zegt de vrouw.
Hij moet dus betalen voor alles wat hij meemaakt, voelt, ziet, ruikt. En hoe tevredener hij over dit alles is en was, hoe meer hij betaalt!
Natuurlijk kan de ik-figuur zo'n enorm bedrag niet betalen en de vrouw begrijpt dat ook wel. Maar hij zal het toch moeten... Hij heeft immers toen die enquête ingevuld en daar is het bedrag op gebaseerd.
Vervolgens ontrolt zich het absurde, humoristische verhaal rond de rekening. De ik-figuur krijgt het directe telefoonnummer van Maud, zoals de vrouw heet. En te pas en te onpas belt hij haar omdat hem weer iets te binnen schiet wat mogelijk de rekening naar beneden kan brengen, maar hij bereikt eerder het tegenovergestelde.
De gesprekken tussen Maud en de ik-figuur worden wel steeds persoonlijker en ook daarvan wordt de ik-figuur gelukkiger...
Het grappige is dat zelfs onder deze omstandigheden de ik-figuur laconiek en opgewekt blijft. Hij geniet evengoed nog van alles, het ijsje, de pizza, de muziek, de films. Ondertussen drijft hij de WRD tot wanhoop. Zoveel tevredenheid! Wat moeten ze daar nu mee?
Net als zijn mooie boek De kamer, stelt Karlsson, de onderlinge omgang van mensen aan de kaak. Hij laat zien hoe vreemd tegen bepaalde situaties aangekeken wordt, hoe krom bepaalde visies kunnen zijn. Het hele verhaal in De rekening is natuurlijk een persiflage op onze bizarre maatschappij waar bezit en een goedbetaalde baan gelijk staat aan geluk. Hoe meer geld je hebt, hoe hoger opgeleid je bent, hoe beter de baan, hoe groter het huis en de auto hoe gelukkiger je bent, is de tendens. Maar de ik-figuur is met heel weinig zéér tevreden en gelukkig en dát kan niet, daarvan slaan de berekeningen op hol, dat is te gek voor woorden (en rekeningen).
Jonas Karlsson heeft het talent dit alles op een heel soepele, vlotte manier over te brengen zonder hatelijk cynisme of bijtend sarcasme. Het verhaal is zelfs licht en luchtig wat het geheel een extra swing geeft. Ik heb ervan genoten. Lezen! zou ik zeggen.
Jonas Karlsson (1971, Södertälje) is naast auteur ook een succesvol toneelschrijver en een van de bekendste acteurs in Zweden. Hij schreef ook de kafkaëske roman De kamer
ISBN 9789025448226 | Paperback | 158 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | april 2016
vertaald door Gerie de Boer
© Dettie, 13 april 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
