Johan Bordewijk
Zwerfvuil
Gilbert Bordes
Het boek opent met het titelverhaal waarin Eliza en Nathan, een wat ouder stel, de verloedering van hun stad zijn ontvlucht. Het is vooral Nathan die zijn omgeving niet langer kon verdragen. Ze wonen nu in ‘Park Grevendael’.
De wijk uit de glimmende folder lag tussen de weilanden. Identieke vrijstaande huizen, gebouwd in twee bogen om een plantsoen. Centraal gelegen een appartementencomplex, met op de begane grond een winkel voor de dagelijkse boodschappen. Een hek rondom met een poort en een portier. Ze dacht aan joodse nederzettingen in bezet gebied.'
Maar Nathan drijft zijn zin door en daar zitten ze dan in hun nieuwe woning met uitzicht op het keurige plantsoen. Elke verstoring van de orde wordt door Nathan geregistreerd en gemeld aan de portier.
En dan zit daar op een dag op het bankje in hun plantsoen de meneer in 'de jurk' uit de oude straat. De meneer met de djellaba en het 'keppeltje'. Nathan belt de portier, die man moet weg. Maar een paar dagen later zit de man er weer en tot Nathans ergernis loopt zijn vrouw naar hem toe...
Het verhaal zelf is niet echt indrukwekkend maar wel de sfeer die Bordewijk weet op te roepen. Je voelt het verstikkende van het bewaakte huis en de dwingende obsessie van Nathan, maar ook de heimwee van de vrouw naar haar oude huis in de gezellige levendige buurt.
Het verhaal 'Gelukzalig reizen per trein' laat je de ergernis voelen die treinreizigers ervaren als ze in een stiltecoupé zitten en een stel kwebbelende meiden binnenkomen die gewoon doorkletsen... Er wordt gelachen door de meiden om het woord silence en ook de subtiele aanwijzingen van hun medereizigers leveren niet het beoogde effect. De wraak van een van reizigers is echter zoet. Het verhaal heeft een licht Roald Dahl achtig einde.
Escargots is een gruwelijk verhaal over een vrouw die compleet doordraait. Erg naargeestig en akelig. Maar het had wel impact, het blijft je nog lang bij.
Bert schrikt is een verhaal over een jongen met een geestelijke handicap die zich goed weet te handhaven totdat een akelig, treiterig meisje alles voor hem verpest. Anne alleen is een aangrijpend verhaal dat gebaseerd is op een krantenartikel.
Toch haalt deze verhalenbundel het niet bij Bordewijks debuut. Wel apart is dat personages uit voorgaande verhalen soms terugkomen in een volgend verhaal, maar ze spelen geen bijzondere rol, ze hadden net zo goed weggelaten kunnen worden.
De meeste verhalen zijn aardig maar het sprankelende en verfijnde van Morgen vlieg ik terug hebben ze niet. De verhalen zijn vooral naargeestig en beklemmend. Na het lezen van het boek blijf je met een akelig gevoel zitten. Veel goeds over het karakter van mensen kom je in dit boek niet tegen. Het zijn verhalen over de hokjesgeest, het fatsoen, de eenzaamheid etc. maar ze zijn net niet bijzonder genoeg helaas. Hopelijk is zijn volgende boek weer van zijn debuutniveau.
ISBN 9789078905677 | Paperback | 130 pagina's | Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks | juni 2013
© Dettie, 21 september 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
