De muze
Jessie Burton

De schrijfster van het mooie boek Het huis aan de gouden bocht over de eigenaresse van het kabinetpoppenhuis, dat zich nu bevindt in het Rijksmuseum te Amsterdam, heeft opnieuw een bijzonder boek geschreven. In dit nieuwe boek zitten eveneens historische aspecten in het verhaal verweven, alleen speelt het zich niet af in Amsterdam maar in Spanje en het Engelse Londen.

Het is 1967.
Het verhaal begint met de zesentwintigjarige Odelle Bastien die vijf jaar geleden samen met haar vriendin Cynthia Morley vanuit Trinidad naar Londen vertrok. De intelligente Odelle kon, ondanks haar cum laude afstuderen in Engelse literatuur, vanwege haar donkere huidskleur moeilijk aan bij haar passend werk komen, ze heeft zeer tegen haar zin gewerkt in een schoenenzaak terwijl ze tussendoor vijf jaar lang solliciteerde op alles wat haar maar enigszins aantrekkelijk leek, tot koffiemeisje aan toe. Maar nu heeft ze tot haar grote vreugde werk als typiste gevonden bij het Skelton Institute of Art. De sympathieke brief waarin haar aanstelling vermeld staat, is ondertekend door ene Marjorie Quick.

Odelle geniet van haar nieuwe baan. Ze heeft een eigen kamer en werkt brieven uit die veelal geschreven zijn door de directeur, Edmund Reede. 'Het mooiste was nog wel dat ik snel was. Dus zodra ik klaar was met hun brieven, smokkelde ik er hier en daar een uurtje tussen om mijn eigen werk te tikken.' vertelt Odelle. Zij schrijft namelijk gedichten. En dan komt heel onverwacht de kleine, tengere, goed geklede Marjorie Quick haar kamer binnenstappen en daarmee verandert alles voor Odelle.

Marjorie is erg aardig voor haar, ze is een van de weinige mensen die niet naar haar huidskleur kijkt maar de mens achter die kleur ziet. Het is aan haar dat Odelle voor het eerst durft te vertellen hoe enorm Engeland haar aanvankelijk tegenviel. Marjorie is bijzonder, intrigerend en mysterieus, Marjorie dwingt respect af en Odelle voelt grote genegenheid voor deze vrouw maar kan haar nooit helemaal peilen. Odelle heeft nog nooit iemand ontmoet als Marjorie en ze voelt dat Marjorie van grote invloed zal zijn op haar verdere loopbaan en leven.

En dan gaat Odelle's vriendin en flatgenote Cynthia trouwen.
Op dat trouwfeest ontmoet Odelle een leeftijdgenoot, Lawrie Scott, hij is onder de indruk van het gedicht dat ze voor Cynthia schreef. Wat ze dan nog niet weet is dat ook hij voor grote veranderingen in haar leven zal zorgen. Ze vindt hem leuk en hij haar. Hij vertelt haar dat zijn moeder twee weken geleden overleden is en hem een schilderij heeft nagelaten, geschilderd door ene I.R. En het is dit schilderij dat ons terugvoert in de tijd. Naar het turbulente Spanje van de jaren dertig in de vorige eeuw...

Het is 1936. In Zuid Spanje zijn Sarah en Harald Schloss met hun negentienjarige dochter Olive tijdelijk in een door hen gehuurde finca (landhuis) getrokken. De joodse Harold is een Weense kunsthandelaar, zijn vrouw Sarah is Engels. Het is vanwege haar gezondheid dat ze na een verblijf in Londen, naar Arazuelo zijn getrokken. De beeldschone, steenrijke, flamboyante Sarah is namelijk zwaar depressief.  "Het is echt wonderbaarlijk hoe goed ze mensen om de tuin kan leiden, hun het idee kan geven dat ze gaaf is, terwijl ze van binnen aan diggelen ligt" zegt Olive daarover.

Na een week maken ze kennis met de Spaanse zestienjarige Teresa en haar tien jaar oudere broer Isaac Robles, die brood en andere etenswaren komen brengen. Isaac geeft lithografieles en is daarnaast druk met de vakbond in Malaga, hij leert arbeiders lezen en schrijven. Hij is dus een rooie (communist), concludeert Sarah. Maar dat is hij niet. Hij is socialist en lid van de Republikeinse Eenheidspartij en wil alleen dat de arbeiders het beter krijgen. In de omgeving van Arazuelo is het slecht met ze gesteld o.a. dankzij de heerschappij van de barones, waarvan ook Harold en Sarah hun finca gehuurd hebben. In zijn vrije tijd schildert Isaac. Harolds aandacht is onmiddellijk gewekt...
Teresa treedt in dienst bij de familie Schloss en Isaac doet hand- en spandiensten voor hen.

Olive is diep onder de indruk van Isaac, ze heeft nog nooit zo'n mooie en strijdlustige man gezien. Wat niemand weet is dat Olive ook schildert, ze heeft zelfs een brief dat ze is toegelaten op de kunstacademie in Londen... Maar haar vader weet dat niet, hij is namelijk van mening dat vrouwen nooit goede kunstenaars kunnen worden. Teresa is de eerste die haar schilderijen te zien krijgt en ze is compleet overdonderd. Olive is een gran talento volgens Teresa.  Ondertussen spreekt Sarah met Isaac af dat hij een schilderij van haar en Olive zal maken, als verrassing voor haar man...

Dit alles is de inleiding tot een verrassend en onthutsend verhaal, waarin niets is zoals het lijkt. Langzamerhand komen de aanvankelijk op zichzelf staande verhalen tot elkaar en vormen ze een ongekend boeiend geheel. De donkere wolken van de naderende Tweede Wereldoorlog beginnen zich samen te pakken. De Spaanse Burgeroorlog dreigt en Franco begint aan zijn opmars. Heel Spanje staat daardoor op zijn kop. Het leven van Teresa en Isaac wordt daardoor ernstig beïnvloed maar wel op heel verschillende manieren. Ondertussen heeft Olivia ook het nodige doorstaan en het jonge, naïeve meisje is in korte tijd veranderd in een standvastige volwassen vrouw die weet wat ze wil.
Maar ook Odelle en Lawrie Scott maken grote ontwikkelingen door. Ze hebben een explosieve relatie dankzij hun onzekerheid en kwetsbaarheid maar ook door hun verschillende achtergrond is er regelmatig groot onbegrip voor elkaar. Het schilderij is de bindende factor. Maar is dat schilderij al die toestanden wel waard?

Jessie Burton vertelt ons het verhaal uit verschillende perspectieven. Enkele hoofdstukken waarin vooral achtergrondinformatie wordt gegeven over de omgeving of de situatie in Spanje of Engeland zijn in de derde persoon geschreven. Maar het merendeel van het boek is weergegeven in de ik-vorm waardoor we het leven vanuit de perspectieven van de hoofdpersonages Olivia, Teresa en Odelle kunnen volgen. Het is vooral hun focus op de ander wat het verhaal zo meeslepend maakt. Ze hebben alle drie een fascinatie voor iemand die hen bijna onbeholpen maakt.  Deze stijl zorgt ervoor dat je door wilt blijven lezen totdat je weet waarom al die levens in dit boek voorkomen, wat zij met elkaar te maken hebben, wat het uiteindelijke slot zal worden... en als je denkt dat je het weet dan word je uiteindelijk evengoed nog enorm verrast.

Het is zo'n boek waarbij je uitkijkt naar het moment dat je er verder in kunt lezen. Zo'n boek dat indruk maakt zowel qua verhaal als schrijfstijl.
Kortom, een boek waarvan je blij bent dat je het gelezen hebt.

ISBN 9789024574704 | Paperback | 397 pagina's | Luitingh-Sijthoff | januari 2017

© Dettie, 03 februari 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: