Ça t'apprendra à vivre
Jeanne Benameur

De Fransen zijn goed in vertellen over hun jeugd. Jeanne Benameur is ook zo’n schrijfster. Zij vertelt hoe zij als het ware uit Algerije werd geplukt om in Frankrijk tot wasdom te komen. Als vijfjarige had ze geen idee waarom dat haar overkwam.

Het begint met een avond die ze als zeer bedreigend ervaart: haar vader en veertienjarige broer zitten beneden, met geweren. Er zijn nog meer mannen. Jeanne en haar twee oudere zusjes is opgedragen zich doodstil te houden, boven op hun kamertje, achter slot en grendel.
Waar is hun moeder? Doodsbang is ze. Ze weet niet wat de geluiden van beneden betekenen. Dan wordt er geschoten.

Ze is er niet, ze is er niet...

‘Mort, c’est plus que ça?
Il n’y a plus de moi.
Je suis juste un être qui ne fait plus partie de rien. Déliee.
On ne peut plus rien me faire. Je ne sais même pas où est ma mère.
Ils tirent.
Faut pas bouger. Faut pas crier. Est-ce que je respire?
Je ne suis pas là. Je ne suis pas là.’

Achteraf weet ze: het was 1958, het was het begin van de opstand tegen de Fransen.
Haar vader was gevangenbewaarder, in een Franse gevangenis, en was zijn leven niet veilig. Haar moeder was een Franse, en daarom ook niet veilig.
Gearriveerd in Frankrijk, na een bange reis, moet ze zien te wennen aan een nieuw leven, zonder zon, zonder gesuikerde dadels, zonder familie en vrienden.

Het verhaal, gebaseerd op de eigen jeugd van de schrijfster, wordt verteld in korte hoofdstukken. De stijl ontwikkelt zich naarmate het meisje opgroeit.
De titel ‘dat zal je leren leven’, is eigenlijk dreigender dan de inhoud van het boek. Natuurlijk begrijp je al lezende hoe moeilijk het was voor het kind, en ook is duidelijk dat zij er meer problemen mee had zich aan te passen dan haar broer en zussen, maar ze doet het wel.

Bijkomende moeilijkheid is dat het gezin erg dicht bij de gevangenis woont waar haar vader – opnieuw - als bewaarder is aangesteld. Ze ziet de gevangenen als ze op de binnenplaats rondlopen, ze is getuige van de wreedheid van de bewaarsters. Een ontwikkelingsroman, dat bijzonder is door de achtergrond, maar waar ook dingen gebeuren die ieder kind kunnen overkomen:
Haar wordt voorgehouden dat ze niet mag liegen. Maar wat doen  haar moeder en zussen als ze gebruik maken van het feit dat ze het lievelingetje van haar vader is?

Jeanne Benameur is in 1952 geboren in Algerije, als jongste dochter van een Arabische vader en een Italiaanse moeder. Op vijfjarige leeftijd verhuisde ze naar La Rochelle in Frankrijk. Haar verleden vormt vaak het thema in haar boeken.

ISBN 9782330006426 | Paperback | 112 pagina's | Actes Sud | 2003

© Marjo, 10 september 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer: