Jean M. Auel
De aardkinderen 1: De stam van de holenbeer
Ik lees zelden trilogieën, laat staan hexalogieën, (6 delen) zoals dit werk van Jean M. Auel. Eigenlijk heb ik zelfs maar een trilogie ooit herlezen, zijnde” In de ban van de ring” van J.R.R. Tolkien. Nadat ik “De stam van de holenbeer” jaren geleden opzij legde (wegens weinig boeiend), nadat de Stam Ayla gevonden had, werd mijn aandacht hierop terug gevestigd met de aankondiging van het zesde en laatste deel van de reeks van “De aardkinderen”.
Jean M. Auel begon in 1977 met de eerste voorbereidingen voor de romanserie “De aardkinderen”. Zij bracht vele uren door met onderzoekingen over de Oertijd, en ook volgde zij een overlevingscursus, waarbij zij veel leerde over jagen op groot en klein wild met primitieve wapens. Ook verwierf zij een uitgebreide kennis over eetbare en genezende planten. Bij het lezen moeten wij echter steeds in het achterhoofd houden, dat dit een roman is, en geen wetenschappelijk-historische studie. Is de mens geëvolueerd zoals beschreven ? Het zou kunnen. Maar de vraag naar het waarheidsgehalte van de beschreven gebeurtenissen doet volgens mij niets ter zake. Ik zou zelfs zo ver durven gaan te stellen dat dit zich even goed op een ander tijdstip, of op een andere plaats had kunnen afspelen.
Het verhaal begint wanneer Ayla, alleen ronddolend, gevonden wordt door leden van de Stam, op zoek naar een nieuwe grot. Allen zijn slachtoffer van een zware aardbeving. Ondanks het feit dat zij tot wat de Stam de Anderen noemt behoort, en ondanks het feit dat niet iedereen laaiend enthousiast is, wordt zij aan Iza, de medicijnvrouw van de Stam, toevertrouwd.
Ayla is duidelijk anders dan de leden van de Stam, niet alleen uiterlijk, maar ook innerlijk. En al eist de Stam, dat zij zich aan haar gewoontes onderwerpt, toch zijn er regelmatig tekenen van opstandigheid. Zo heeft zij duidelijk problemen met de onderdanigheid, die door de vrouwen van de Stam aan de dag wordt gelegd. Of nog erger, zij leert jagen, een beroep dat alleen door mannen beoefend mocht worden. Broud, de zoon van Brun, het Stamhoofd, heeft het hier enorm moeilijk mee, en hij zoekt naar mogelijkheden om haar te doen buigen naar zijn wil. Uiteindelijk lukt dit hem slechts ten dele, door haar seksueel te vernederen. Dit resulteert uiteindelijk in de geboorte van Durc, een jongen die zowel kenmerken van de Stam, als van de Anderen vertoont. Durc, die door de Stam als misvormd beschouwd wordt, moet volgens de wetten van de Stam gedood worden (door hem alleen achter te laten). Ook deze beproeving doorstaat Ayla uiteindelijk.
En dan komt de grote Stamvergadering, van alle Stammen die de grote holenbeer aanbidden. De problemen die Ayla ervaren had bij de opname in de Stam, keren nu in het groot weer. Zo mag zij, ook al is zij ondertussen medicijnvrouw geworden in haar eigen Stam, en vervangt zij Iza op de Stamvergadering, de drank eerst niet klaarmaken voor de grote mannenceremonie. Wanneer zij een van de jagers redt, die gewond wordt tijdens de aanbidding van de grote holenbeer, krijgt zij toch wel enig respect. Bovendien ontdekt zij een meisje bij een andere Stam, dat dezelfde kenmerken vertoont als haar zoontje (geboren uit de vermenging van de Stam met de Anderen). Tijdens de hoofdceremonie, die door mannen en vrouwen gescheiden wordt gevierd, is zij getuige van de mannelijke ceremonie, en verenigt Creb’s geest zich met de hare. Creb openbaart Ayla hun gemeenschappelijke afkomst, en legt een link naar hun beider toekomst. Voor de Stam betekent dit het einde, voor de Anderen een nieuw begin.
Wanneer Iza bij hun terugkeer van de Stamvergadering overlijdt, geeft zij Ayla als laatste raad de Stam te verlaten, en op zoek te gaan naar de Anderen.
En dan treden Creb en Brun terug uit hun functie van tovenaar en Stamhoofd, en wordt Broud stamhoofd. Zijn gedroomde kans om zich op Ayla te wreken. En dan komt er een nieuwe aardbeving.
“De stam van de holenbeer” is uiteindelijk veel boeiender dan wat ik bij de eerste lectuur ervaren heb. De vele conflictsituaties die dit verhaal rijk is, zijn door de schrijfster psychologisch zeer goed uitgewerkt. Zo is er het latent racisme (niet echt openlijk) ten opzichte van de Anderen, en is er de opstandigheid van Ayla tegen de onderdrukking van de vrouwen van de Stam (in het bijzonder ten opzichte van Broud). Ayla wordt zich ook regelmatig bewust van nieuwe mogelijkheden, terwijl de Stam eigenlijk gedoemd is te verdwijnen ten gevolge van het gebrek aan evolutie (ook al zijn Iza en Creb er zich wel bewust van, dat Ayla meer kan dan zij zelf).
Het boek eindigt met de eerste bladzijden van het tweede deel van de hexalogie, als uitnodiging tot verder lezen.
ISBN 9027425116 | Paperback | 544 pagina's | Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum | juni 2006
vertaald door Annelies Hazenberg
© Lezer100, 02 oktober 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
