Janneke Holwarda

Toon alleen recensies op Leestafel van Janneke Holwarda in de categorie:
Janneke Holwarda op internet:
 

Zeesteen Zeesteen


1980
De 17-jarige Mirjam is geslaagd en mag gaan studeren. Ze mag zelfs in de stad gaan wonen maar dan wel bij tante Bea en ze moet elke vrijdagavond naar huis komen. Het maakt Mirjam niets uit, als ze maar weg kan, weg uit Andijk en het benauwde wereldje bij haar ouders. Als ze maar kan gaan studeren.

"Ze had haar zussen boven zich gezien. Die hadden zich gevoegd. Ze had haar broer, die had geen ambitie. Maar zij was anders. Zij wilde iets. Ze droomde over een ander leven, een leven waar het licht en onbekommerd was, waar ze haar haren los zou maken zodat ze mee konden waaien met de wind."



Omdat ze geslaagd is heeft ze een fotocamera gehad, een spiegelreflex met  een 50mm-lens, een zoomlens en een groothoek. Het was haar liefste wens.

"Haar vader had er plechtig bij gekeken toen hij haar de vierkante zwarte tas overhandigde: nu ze haar diploma had gehaald, hadden ze gedacht dat het een mooi moment was om haar wens te vervullen. Dat ze er maar veel mooie foto's mee mocht maken in de grote stad en dat ze die allemaal graag willen zien.
Ze had stil geknikt. iets weggeslikt. Ze was de jongste en de eerste van de familie die het dorp verliet. Om te gaan studeren. De anderen waren allemaal gebleven.  Haar broer nog thuis, haar zussen getrouwd.
Iedereen was er die dag. het was anders dan anders. Het was een afscheid."


Mirjam is het nakomertje, haar moeder was al tweeënveertig toen Mirjam zich meldde, haar zussen zijn twaalf en elf jaar ouder en Ruben, haar broer, tien jaar ouder. Mirjam is 'de aparte', de stille. Moeder heeft zorgen om haar, voelt niet wat er in het kind omgaat. Vader herkent het,  begrijpt haar wel, zelf is hij ook een stille. De band met vader is bijzonder. In hun zwijgzaamheid weten ze elkaar te vinden.

De stad is geweldig evenals de studie, Mirjam vermaakt zich in haar eentje, heeft geen vriendinnen maar dat hoeft ook niet, het is goed zo. En dan ontmoet ze de zesentwintigjarige Bart. Ze viel letterlijk voor hem zoals hij later vaak plagend zal zeggen. - Ze struikelt over zijn benen tijdens het fotograferen van een boom. -
Bart vindt haar in al haar zwijgzaamheid interessant, ze krijgen een relatie maar vanaf het begin maakt hij Mirjam duidelijk dat er geen toekomst in hun relatie zit. Aanvankelijk accepteert Mirjam dat maar hoe langer ze met elkaar omgaan hoe meer ze zich aan hem vastklampt, met alle gevolgen van dien.

Natuurlijk gaat ze dan niet meer elk weekend naar huis en ze moet zich in allerlei bochten wringen om aannemelijk te maken waarom ze niet komt. Tante blijkt ook anders te zijn dan ze zich voordoet. Ze moet daar weg vindt Mirjam maar hoe kan ze dàt voor elkaar krijgen.
Het wordt 1981. Mirjam worstelt met het verleden en probeert een eigen, vrijer leven op te bouwen, zich zonder de beklemmende druk van haar ouders te ontwikkelen. De relatie met Bart is echter zodanig dat de worsteling met alles veel zwaarder wordt.
Het wordt 1982...

Deze roman over 'jong meisje gaat naar de grote boze stad'  zou natuurlijk een van de zoveel boeken kunnen zijn die over dit onderwerp gaan. De ingrediënten zijn ook aanwezig; overbezorgde, keurige ouders die weten hoe het hoort, nog leven in vroeger dagen en het opstandige meisje dat in de tegenwoordige, moderne tijd leeft en het strakke  keurslijf wil ontvluchten. Zelfs de 'slechte man in de grote stad' ontbreekt niet. Toch springt dit boek er uit en dat komt door de manier van vertellen. Er is geen woord teveel gescheven, passend  bij het karakter van het behoorlijk zwijgzame meisje. Mirjam ziet en voelt zeer intens. Het is niet voor niets dat zij een camera wilde en Nederlands studeert. Ze registreert alles, zowel schriftelijk als in haar hoofd als met de camera, dát is haar wereld. Die wereld wordt in het boek weergegeven. Deze schrijfstijl maakt het boek bijzonder, het is alsof je meekijkt door de camera en in het hoofd van Mirjam. Er wordt bijvoorbeeld niet verteld hoe het thuis gaat maar hoe het zal gaan. Hoe moeder, vader, broer en zussen zullen reageren. Dat is het knappe van dit verhaal. Er is afstand maar toch is het verhaal aangrijpend en zeer begrijpelijk.

Wel een kaartje van Lea en John en Tim. 'Welkom thuis' staat erop, in een heel keurig handschrift.
Goh, denkt ze. Lea die naar de supermarkt is gelopen, Tim in de kinderwagen. Hoe ze voor het schap met de felicitatie-, rouw- en ansichtkaarten moet hebben gestaan. Ze allemaal heeft gekeurd. Van onder naar boven, van links naar rechts. Uiteindelijk deze heeft gekozen, omdat die haar het meest vertrouwd was: de bloeiende bollenvelden in geel, rood en roze. Hoe ze tegen John zal hebben gezegd: zet ook even je naam erop. John die het vergeet, waarna ze het zelf dan maar doet - met een andere pen in een ander handschrift. En hoe ze daarna de pen in Tims handje heeft gewurmd om hem zijn eerste handtekening te laten zetten.


Op de binnenflap van het boek staat:
"Met de verrassende coming of age-roman Zeesteen maakt ze (Janneke Holwarda) haar debuut als auteur. Dat doet ze in een verstilde, registrerende stijl die ontdaan is van opsmuk en tegelijkertijd diep onder de huid kruipt." en deze tekst zegt precies hoe het boek is.
Een schrijfster om te onthouden.


ISBN 9789460680106 | Paperback | 198 pagina's | Uitgeverij Marmer | maart 2010

© Dettie, 18 maart 2010


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Zeesteen Zeesteen


De zeventienjarige Mirjam is een nakomertje in het gezin. Haar vader heeft een bollenbedrijf, waar het hard werken is. Hard werken, niet praten, lijkt het motto in het dorp waar ze wonen.  De eerste zin in het boek zegt al dat Mirjam anders is. 'ze is de vreemdste', hoort ze haar moeder zeggen tegen de tantes.
Als ze haar middelbare school verlaat, staat voor haar vast dat ze wil gaan studeren. Maar haar ouders zijn tegen. Want ze moet dan het huis uit, naar de grote stad!  En daar is de wereld zo anders, gevaarlijk. Het verhaal speelt zich af in 1980-1982, de  woelige tijd is voorbij, maar nieuwe normen en zeden raken langzaam verankerd.
De ouders proberen krampachtig de touwtjes in handen te houden: moeder vindt een kamer in het huis van tante Bea, vlak bij het centrum, en Mirjam 'moet' ieder weekend naar huis komen. Zo proberen ze hun dochter in het gareel te houden. Een godsdienstig gareel ook nog, al is dat thema (gelukkig!) niet al te sterk aanwezig in dit verhaal.
Maar waar ze bang voor zijn gebeurt natuurlijk: Mirjam zoekt en vindt de vrijheid, en verbreekt langzaam de verstikkende banden met thuis. Zeker als ze verliefd wordt, op een veel oudere conservatoriumstudent. Maar Bart heeft al een eigen leven, met een vriendin en hoewel hij Mirjam nooit beloftes heeft gedaan, is hij voor haar de eerste, dus allesomvattende liefde. Ze is helemaal niet vrij, ze is van de ene verstikkende band in een andere -zelfgemaakte- gestapt. Dat het niet goed zal gaan, dat is duidelijk.

Janneke Holwarda hanteert een scherpe stijl: korte zinnetjes, recht toe recht aan. Dat werkt beeldend, je ziet de personages voor je. Geen uitgebreide beschrijvingen, eerder een fragmentarische stijl. Alles wat 'nu' gebeurt, wordt helemaal verteld vanuit het meisje, ook als het gaat om de handelingen van anderen. Dan zijn het als het ware haar voorstellingen van wat de ander zal doen. Soms doet ze dat ook tegen zichzelf. Dat werkt versterkend. Tussendoor staan er stukjes tekst waarin het verleden langzaam ontrafeld wordt. Ook de traumatische ervaringen die ze beschrijft, worden zonder pathos beschreven. Kort maar krachtig, niet zeuren, maar doorgaan. Het is jammer dat ze toch nog de dingen te veel wil verklaren, zelfs in die korte stijl, maar dat zal de makke van een debutante zijn. Het zij haar vergeven, dit is een prachtig verhaal, heel goed geschreven, een verhaal waarin je de zwaarte van het leven ervaart terwijl je de lichtheid van de tekst leest.
Dit debuut belooft wat!!

'Ze ziet zichzelf staan. Een koppig meisje dat naar buiten staart en niet meer wil bewegen. Stom kind, fluistert ze tegen haar spiegelbeeld. Ga weg. Ga weg hier. Ze doet het niet. Ik zeg 'ga weg' tegen jou, sist ze tussen haar tanden door, tegen jou praat ik. Jij daar. '

 


ISBN 9789460680106 | Paperback | 198 pagina's | Uitgeverij Marmer | maart 2010

© Marjo, 07 mei 2010


Lees de reacties op het forum en/of reageer: