Janne IJmker

Toon alleen recensies op Leestafel van Janne IJmker in de categorie:
Janne IJmker op internet:
 

Achtendertig nachten Achtendertig nachten


Een prachtig debuut, dat tegelijk een Bildungsroman en een historisch verhaal is. Misschien zou het ook nog wel een psychologische thriller genoemd kunnen worden en zelfs een streekroman. Het heeft diverse elementen.

Het verhaal gaat over Elsjen, een persoon die werkelijk geleefd heeft in de 18e eeuw te Doldersum, in Drenthe.
Ze zit in de gevangenis in Assen omdat ze haar man rattenkruid heeft toegediend. Maar ze heeft hem niet vermoord, zegt ze, ze wilde alleen dat 'hij zijn kop hield'.
Ze zal achtendertig nachten doorbrengen in het gevang, en daar ook haar tweede kind baren. Haar verzorgster Janna vindt dat ze de doodstraf heeft verdiend, maar als ze ziet hoezeer Elsjen in de war is, hoeveel ze naar haar kinderen verlangt, krijgt ze meelij. Ze besteedt extra aandacht aan de gevangene, praat met haar, en moedigt haar aan om haar gedachten op papier te zetten. Om afleiding te hebben, maar ook om er misschien achter te komen wat ze gedaan heeft en waarom.
Elsjen beschrijft haar leven: hoe het gezin waarin zij de jongste was, geleid werd door Otie, de grootmoeder van moederskant. Haar vader was al overleden toen ze nog maar vier was, een gebeurtenis waar ze niets van begreep. Pas toen haar oudste broer haar meenam om tegen de bijen te zeggen "Iemen, jullie baas is dood", begreep ze dat ze haar vader nooit meer zou zien. Haar moeder was een labiel figuur, een reden waarom Otie, een strenge harde vrouw de touwtjes strak in handen hield.
Haar broer Luit was als twee handen op een buik met Otie, en Elsjen vond alleen wat liefde bij de oudste broer, Barteld. En bij Lieven Mieu, maar die werd door het hele dorp met de nek aangekeken, zij was een kruidenvrouw, een heks... Ook Otie, haar eigen zus, wilde niet veel met haar te maken hebben en ze verhinderde zoveel mogelijk dat Elsjen bij haar kwam. Werk genoeg op de boerderij "een vrouwenhand staat nooit stil" en van jongs af aan werd Elsjen aan allerlei karweitjes gezet.
Toen Otie stierf was ze pas dertien, maar ze kon het hele huishouden aan, en zelfs nam ze de taak van Otie ten aanzien van haar moeder over. Als ze oud genoeg is om te trouwen, mag ze dat niet met de man waarop ze verliefd is. Ze moet met Jan het leven door, en deze man zet ze later een kom pap voor waarin ze rattenkruit heeft gedaan.

Een aangrijpend relaas. Je voelt de twijfel, het verdriet en de boosheid van de vrouw, die aanvankelijk nauwelijks beseft wat haar overkomt. Het verlangen naar haar kinderen houdt haar op de been, en het idee dat ze wel vrij moet komen om voor hen te zorgen als ook voor haar moeder. IJmker beschrijft hoe langzaam tot haar doordringt dat ze zichzelf voor de gek houdt. En hoe ze langzaam ook de weg naar God terugvindt. Ze leest Job in het gevang en met als leidsvrouwe Janna (niet de dominee, die heeft ze weggestuurd) komt ze nader tot God.
Dat zou je kunnen zien als het enige minpunt, het boek wordt wat zweverig op het laatst. Maar gezien in plaats en tijd is het acceptabel.
Voor in het boek staat een plattegrond van Doldersum en omgeving waarmee je de mooie natuurbeschrijvingen kunt volgen. En als het verhaal uit is, vertelt Janne IJmker dat de historische feiten kloppen al heeft ze wat met data gegoocheld.
Ik heb hiervan genoten!


ISBN 9023991737 | Paperback | 312 pagina's | Uitgeverij Mozaïek | 2006
Janne IJmker heeft met dit boek de Publieksprijs ’Christelijk Boek 2007’ gewonnen

© Marjo, april 2007


Lees de reacties op het forum en/of reageer: