Jan Veenstra
De secondant
"Oom Jan is mijn lievelingsoom. Niet alleen omdat hij dezelfde naam heeft als ik, maar vooral omdat hij mijn enige oom is.
Bij de eerste aanblik denk je: een niemendalletje, een propje met een iets te groot, eivormig hoofd. Kaal zolang ik er weet van heb. Met een krans vettige krullen. Een beetje morsig. En een bolle buik die tussen de twee onderste knoopjes van zijn sleetse overhemd altijd wat harig uitpuilt.
Kijk je wat beter, dan zeg je: Vreemde kostganger!
Oom is 'een hamster met een gekmakende mimiek'. Hij is ook vrijgezel. 'Dat zit in de familie.' 'oom Jan is, sinds hij op zijn tweeëntachtigste noodgedwongen naar het verzorgingshuis moest, een behoorlijk zeurzak geworden.
Vind ik. [...]
'Jij bent mijn enige familielid, tegen wie moet ik anders kankeren' zegt oom Jan desgevraagd."
Zo introduceert, neef Jan, de verteller van het verhaal, zijn bijzondere oom Jan. Om de twee weken reist hij van Drenthe naar Den Haag om zijn oom te bezoeken en ze spelen dan een potje biljart op verzoek van neef Jan. 'Bejaardenmishandeling' noemt zijn kleine oom het als hij op de tenen moet voor een lastige bal. Daarna een borrel of twee met een sigaar erbij en als sluitstuk wordt er en uitsmijter gebakken volgens strikte aanwijzingen van oom Jan.
Waar gaat dit verhaal naartoe denk je al lezend? Wat heeft dit allemaal met schaken te maken? Want daar verwijzen de titel en de cover toch naar?
Al snel wordt dat duidelijk. Oom Jan, inmiddels negenentachtig, is 's nachts 'omgedonderd' in de badkamer en kan tot zijn grote vreugde voorlopig niet meer biljarten. Hij zal neef Jan wel schaken leren. Dat hij dat niet kan is een gemis in zijn opvoeding. In de kantine van verzorgingshuis Rozenhof wordt deze omissie rechtgezet.
'Of we niet beter op zijn kamer kunnen spelen,' suggereer ik. Onder ons. Veel rustiger.
'Welnee,' grijnst hij van oor tot oor. 'Ik heb me jaren in het openbaar door jou laten kleineren bij het biljart. Nu moet jij maar even doorbijten.'
En hiermee begint het hilarische verhaal van oom Jan, toentertijd zesendertig jaar, die onverwacht secondant wordt van grootmeester Lau Jennen. Jennen is inmiddels een begrip in Nederland maar ook internationaal doet de grootmeester het goed.
Oom Jan moet hem terzijde staan bij de voorbereiding op de grote vierkamp van het internationale schaaktoernooi in Odense, Denemarken. De hulp beslaat twee maanden. Zes weken voorbereiding en twee weken Odense. Dat lijkt oom Jan wel wat, even uit de sleur van zijn boekhoudbestaan bij het christelijk reiswezen.
Lau Jennen is op zijn zachts gezegd excentriek, hij houdt er verder een nogal roerig liefdesleven op na, elke vrouw is voor hem een uitdaging. En vooral dat laatste maakt dat hij zich niet in alle rust kan voorbereiden op het schaaktoernooi. Hij draagt oom Jan op voor die rust zorg te dragen. Er moet een plek op de wereld bestaan waar volmaakte rust heerst. En die plek mag oom Jan zoeken en oom Jan vindt de plek ook. En zo vertrekken beide heren die elkaar nauwelijks kennen naar Ladir, een klein, afgelegen Zwitsers boerendorpje. Er kan niets meer misgaan zou je denken. Maar ook daar lopen vrouwen en blijken bergen zo hun eigen grillen te hebben.
De secondant is een kostelijk verhaal, vooral door de plagerige humor die onderling uitgewisseld wordt tussen neef en oom Jan. Maar ook de uitzonderlijke plannen en ideeën van de grillige, verwende grootmeester maken het boek erg komisch. Je ziet de twee mannen, de een rustig, de ander constant in beweging, voor je. Je gaat ze nog missen, die twee, als je uiteindelijk het boek met een brede glimlach dichtslaat.
ISBN 9789054523307 | Hardcover | 98 pagina's | Uitgeverij Passage | oktober 2016
© Dettie, 04 januari 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
