Jan Jacobs Mulder
Joseph, de zwarte Mozart
Het boek opent nogal heftig. Een man ligt op sterven, hij heeft gangreen. De stank is ondragelijk, de wond aan zijn been is afzichtelijk.
Deze man, Joseph Boulonge, Chevalier de Sait Georges, overdenkt zijn leven dat op zijn zachts gezegd behoorlijk uitzonderlijk genoemd mag worden.
Joseph voert ons vanaf zijn sterfbed mee naar zijn jeugdjaren waarin hij opgroeide op het eiland Basse Terre (Guadeloupe) in het grote witte huis op de plantage van zijn vader. Daar wordt op de veranda urenlang gepraat, viool gespeeld en geleerd. Vader vertelt hem over zijn leven en over de slavernij hij wilde de slaven vrijkopen maar de Franse regering stond het niet toe.
Zijn moeder Nanon nam hem overal mee naartoe. Het was belangrijk dat de zoon van de baas naar iedereen luisterde. Dankzij Nanon hadden de slaven het goed, ze werden niet geslagen, kregen goed te eten en kregen betaald. Een rijkeluiszoontje denk je, en dat is Joseph ook. Het enige bijzondere aan hem is dat hij gekleurd is, net als zijn moeder. Joseph is een mulat. Nanon is de grote liefde van zijn vader. Hoe groot die liefde is, zullen we later nog lezen.
Op zijn tiende is het gedaan met het paradijselijke leventje op Guadeloupe, samen met zijn ouders vertrekt Joseph naar Parijs, hij is te slim om op het eiland te blijven volgens zijn vader. In Frankrijk leert Joseph de edel kunst van het schermen, paardrijden en vioolspelen. Voor alle drie de disciplines toont hij een groot talent. Hij zal deze talenten ook uitstekend weten te ontwikkelen.
Joseph krijgt vioolles van de grote componist en violist Leclair. Opvallend is dat er in de muziekwereld nooit een opmerking wordt gemaakt over zijn huidskleur. Muziek is alles, huidskleur speelt niet mee.
Buiten, in de straten van Parijs, is het anders. Als hij langsloopt worden er apengeluiden gemaakt en wordt hij uitgescholden voor vuile nikker. Dat was zijn vader vergeten te vertellen over Parijs, evenals de ondraaglijke stank die in alle straten hangt. Joseph leert de strenge etiquette volgens welke een edelman moet leven. Hij ziet dat iedereen kruipt voor zijn rijke vader en hij vindt het vreselijk.
Op zijn zestiende wijdt zijn vader hem in in de wereld van de vrouw. Hij ontmoet Elisabeth, zij zal de liefde van zijn leven worden. Zij is de eerste die durft te vragen hoe het is om zwart te zijn. Inmiddels heeft zijn vader vertelt over zijn moeder Nanon, die op de boot vanuit Senegal zo mishandelt en verkracht is dat ze nauwelijks iemand aan haar lijf kan velen. Het is een wonder dat Joseph geboren is. Joseph is er kapot van en zweert zijn moeder te wreken...
Zo begint het verhaal over Joseph, en het was prettig geweest als de schrijver deze rustige stijl van vertellen had aangehouden, maar Jan Jacobs Mulder heeft teveel in dit verhaal willen stoppen waardoor het verhaal chaotisch en onoverzichtelijk wordt. De schrijver racet soms door de tijd heen waardoor we o.a. in vliegende vaart door de Franse Revolutie denderen en nog even snel de slavenopstanden in de Caraïben meekrijgen.
Joseph Boulange heeft werkelijk geleefd (1745 -1799), hij was een bekend violist en componist, zijn vioolconcerten worden nog gespeeld.
In dit boek zijn in grote lijnen de gebeurtenissen rond zijn leven, in chronologische vorm, aangehouden. Het frappante is dat het verhaal rond Joseph zelf bijna een schelmenroman is, Joseph is een gewiekst schermer, daagt uit, heeft een bijzonder liefdesleven, is een gevierd componist en violist, reist veel rond om voor de goede zaak (Abolitionisme) en heeft zijn hart op de juiste plek zitten.
Joseph is een soort Sandokan, de beroemde held uit de boeken van Emilio Salgari. Sandokan vocht ook tegen de kolonisten voor de vrijheid net als Joseph strijdt voor de vrijheid van de slaven. Hier en daar wordt door Joseph ook soepeltjes iemand omgebracht die het verdiende, geen haan die er naar kraait, en de mooie vrouwen die alles voor hem over hebben zijn er ook. Er is eigenlijk niets fout aan de man als we dit boek mogen geloven.
Natuurlijk moet moeder ook gewroken worden en dat gedeelte is redelijk spannend maar wordt eveneens niet goed uitgewerkt waardoor ook dat gedeelte in een vreemde wending en met een zachte sisser afloopt.
Kortom, het had een mooi verhaal kunnen zijn, maar het is teveel van het goede, het is flink ploeteren om je er doorheen te werken en dat is jammer van het ongetwijfeld vele voorwerk dat Jan Jacobs Mulder voor deze roman heeft moeten verrichten.
ISBN 9789401605731 | Hardcover | 373 pagina's | Xander Uitgevers | september 2016
© Dettie, 24 november 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
