Guurtje Leguijt
Niemandsland
Dit is het verhaal van een jongen, Justus, die zijn leven tussen zijn negende en vijftiende levensjaar van de ene instelling naar de andere wordt gestuurd, en tussendoor ook nog naar pleeggezinnen.
Hoe is het zo gekomen? Hij was een normale jongen, gewoon een wat verlegen joch, dat de pech had dat zijn moeder overleed. Geen 'gewone' dood, ze kwam om in een supermarkt, en Justus, was erbij.
Maar wat niemand besefte, is dat hij geen idee had van wat er eigenlijk gebeurd was. Ineens zat hij onder het bloed en werd hij meegenomen door een vreemde mevrouw. Hij zag zijn moeder nooit meer. Dat alleen al is natuurlijk traumatisch voor zo'n jong kind, maar hij had de pech dat hij zich niet kon uiten. Hij voelde zich schuldig, want had zijn vader niet gevraagd om goed op zijn moeder te letten? Maar hij durft er niet over te praten, en als mensen hem benaderen reageert hij verkeerd: hij zegt niets; hij neigt naar agressie en hij loopt weg.
Zijn vader is zo overstuur, dat hij zijn kinderen niet kan verzorgen. Justus' zussen gaan bij de buurvrouw wonen, en Ben, het babybroertje, bij ene tante Ineke. Justus wordt naar een inrichting gestuurd, naar crisisopvang. Niemand heeft begrip voor de jongen die helemaal van slag is, hij moet wel schuld hebben aan wat er gebeurd is, denkt hij, waarom anders mag hij niet naar huis? Door zijn 'andere' manier van reageren wordt alles alleen maar erger. En zo begint zijn zwerftocht.
Schrijnend is hoe hij en zijn lotgenoten behandeld worden, door misschien wel welwillende, maar totaal verkeerd handelende verzorgers. Dat is overigens niet altijd onwil, ze weten niet anders dan dat ze de regels moeten volgen die ze geleerd hebben uit de boeken. Het is onbegrijpelijk dat het zo lang duurt voor hij eindelijk iemand vindt die wel tot hem doordringt. Dat zijn vader, de man naar wie hij de aard heeft, ook al geen begrip heeft voor zijn zoon, is onvergeeflijk, zelfs al weet je dat hij zelf vreselijk in de knoop zit.
Er zijn wel mensen die hem proberen te helpen. Zijn oma doet haar best, maar is al oud. Has is een lotgenoot en wordt zijn beste vriend. En daar is de man op het kerkhof, en de politieagente. Helaas dringen zij of te weinig door tot Justus, of ze lopen ook tegen de muren van de kinderbescherming aan.
"Zou een mens ook niemandsland kunnen zijn?"
"Ergens voorbij halverwege was een punt waarbij je gewoon verder naar beneden gleed, of je wilde of niet."
"In mijn hoofd en mijn buik tuimelde alles door elkaar. Ik wilde wel praten, maar wist niet waarover. 'Ik zal het anders vragen,'zei hij. 'Wat zit je het meeste dwars?'
Ineens was er weer die volgorde in mijn hoofd, alsof alles op een stapel gelegd werd en ik het bovenste pakken kon."
"de huisdieren van Timon werden vaker aangeraakt dan ik."
"in ons hart leef je altijd voort', (leest hij op een grafsteen). Misschien kun je dus beter dood zijn dan levend."
Het is een indringend verhaal, dat door Guurtje Leguijt verteld wordt op basis van de ervaringen van de 16-jarige Michel Merx, en zijn lotgenoten. Ze laat het verhaal vertellen door de jongen zelf, wat vooral in het begin je diep tot in je ziel raakt, omdat je als volwassen lezer beter dan het kind begrijpt wat er gebeurt.
Het is fictie, maar helaas, ook non-fictie. Het is geen reclame voor de jeugdzorg, maar misschien wel een les.
ISBN 9789023992462 | Paperback | 448 pagina's | Uitgeverij Mozaïek | december 2007
© Marjo, 27 september 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
