De oogst is voorbij
Geert van der Kolk

Toen ik dit boek uit had, was ik verbijsterd. Het is weliswaar een roman maar toch vroeg ik me af, zou het echt zo gaan? Zou dit het resultaat zijn van de rondreis die Geert van der Kolk ter oriëntatie voor dit boek maakte door Oost-Afrika? Zouden dit zijn bevindingen zijn en heeft hij daaromheen dit verhaal geschreven?

Het begint allemaal met de aankomst van Andries Jordaan (42) in Oost-Afrika.  Het ontwikkelingsproject in het plaatsje Oost Horr, Kenia waar Andries zijn medewerking aan zou verlenen is opgezet voor de straatarme nomaden uit de omgeving die afhankelijk zijn van internationale voedselhulp.  Door middel van een modelboerderij wil men laten zien dat landbouw meer bestaanszekerheid biedt dan rondtrekken met kuddes op zoek naar water en gras.  Maar het project blijkt tot Andries' verbijstering niet zo voorspoedig te zijn verlopen als de papieren hadden vermeld. Hij ziet alleen een fundering voor de eveneens te bouwen kliniek. De kippenfokkerij bestaat alleen nog maar uit een leeg gat in de grond en aan de modelboerderij zelf zijn ze nog niet eens begonnen maar het geld is evengoed op.

Het begint dus niet zo best voor Andries. Helemaal vervelend is dat de man die hem zou inwerken de dag na Andries' aankomst naar Italië vertrekt. Mr. Jordan zoals Andries genoemd wordt, mag het verder allemaal zelf uitzoeken.  Van naar Nederland terugkeren is geen sprake, Andries is juist zijn vrouw en twee kinderen ontvlucht.


Dr. Njonjo de projectverantwoordelijke van het plaatselijke ministerie biedt ook geen hulp. Sterker nog, hij haalt zijn schouders op, dan is Jordan er tenminste niet voor niets, is zijn laconieke mening. Later blijkt dat Dr. Njonjo voor een groot deel het geld van het project zelf opstrijkt. Dezelfde Dr. Njonjo vertelt dat volgende week Dr. Pippa Roberts (35) zal arriveren om in de kliniek te komen werken, de kliniek die er dus niet is. Maar van afzeggen is geen sprake volgens de dr. Njonjo, want dan krijgen ze geen subsidie meer...

Het gebied rond Oost-Horr staat onder leiding van de dominante kolonel Onyango, commandant van de veiligheidstroepen. Ook deze heeft, zoals bijna iedereen in het gebied, zijn eigen regels. Het is verbijsterend te lezen over hoe de plaatselijke stammen elkaar beroven en uitmoorden en over de laconieke houding daarover van de, eveneens omkoopbare, kolonel Onyango.

Wat volgt is het verhaal van Pippa en Jordan die hun werk proberen te doen maar constant tegen corruptie, lethargie, tegenwerking, stammenoorlogen en verandering van regels oplopen. Als iets niet gedaan wordt dan is het overmacht en iedereen wast zijn handen in onschuld. Het is soms zelfs vermakelijk de 'logica' te lezen die rond de corruptie en wantoestanden verteld wordt. Letterlijk alles wordt verdraaid in eigen voordeel.
Aanvankelijk geloven Pippa en Jordan nog in de goede afloop. Vooral Pippa is de bezielende, optimistische kracht van de twee. Zij ziet mogelijkheden, uitdagingen en krijgt ook veel voor elkaar. Natuurlijk krijgen de twee een relatie en alles lijkt op te stomen naar een fantastische gezamenlijke toekomst.

Maar een omgeving die zo vergeven is van corruptie laat zijn sporen na. Er komt een barst in hun optimisme en het geloof in het goede, ook de fantastische relatie begint scheurtjes te vertonen.  Jordan zelf lijkt ook anders te zijn dan je verwacht had en je vraagt je af of hij nu zoveel beter is dan de lokale bevolking. Hij begint steeds cynischer te worden en neemt bepaalde houdingen en gewoontes over van de mensen waarmee hij omgaat. Je leest het met toenemende verontwaardiging en verbazing.


Het hele verhaal komt over als een ooggetuigenverslag, de toon is koel, niet sentimenteel. De schrijver registreert, zelfs als het over de meest intieme momenten tussen Pippa en Jordan gaat. Ook de natuur in de omgeving wordt in al zijn pracht beschreven, waardoor de indruk versterkt wordt dat het geen roman maar een waargebeurd verhaal is. De sinistere gebeurtenissen tussen de verschillende stammen worden in korte aparte hoofdstukken verteld. Het zijn vaak gruwelijke gebeurtenissen met grote gevolgen waarop in de volgende hoofdstukken gereageerd wordt door Jordan of  de mensen in zijn omgeving. Daardoor krijgt alles een nog grotere beladenheid. Je voelt de spanningen toenemen.  Langzamerhand leiden alle verwikkelingen naar het onvermijdelijke, troosteloze, verbijsterende eind... De oogst is voorbij.

Al met al is het een fantastisch boek waarvan je zou willen dat iedereen het leest.

ISBN 9789462970052 | Paperback | 352 pagina's | Uitgeverij De Kring | januari 2016

© Dettie, 10 februari 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer: