Camanchaca
Diego Zúñiga

Een jongeman rijdt met zijn vader en zijn nieuwe gezin door de Atacama-woestijn van Chili. De jongen, een adolescent, heeft zijn vader lang niet gezien, hun contact was na de scheiding van zijn ouders nog maar heel sporadisch. Hij woont, nadat hij en zijn moeder hun oude woonplaats jaren terug hals over kop ontvlucht zijn, bij zijn moeder, met wie hij een te hechte, tamelijk ongezonde, relatie heeft die hem tegelijkertijd verstikt en isoleert. Het gezamenlijke verleden van zijn ouders, met name van hun breuk, is in nevelen gehuld en ook de dood van zijn oom, de broer van zijn vader, is omgeven met geheimen. Er wordt nooit over zijn dood of over de omstandigheden van hun scheiding, die samen lijken te hangen, gesproken.

De maanden voor zijn vertrek heeft de jongen vanuit de wens een radioprogramma te maken, in de nacht interviews gehouden met zijn moeder en die opgenomen op cassettebandjes. Hierbij kwamen flarden van gebeurtenissen uit het verleden aan het licht en onderweg met zijn vader hoopt hij meer aan de weet te komen, al verlopen conversaties met hem, en eigenlijk met iedereen in het boek, over wezenlijke onderwerpen uitermate moeizaam. Bij een van de interviews zegt de moeder dat het soms beter is om niets te herinneren en die onwil tot herinneren en er over te praten karakteriseert alle personages.

Het boek is fragmentarisch geschreven, in korte hoofdstukken, die een paar pagina’s maar soms ook maar een paar regels beslaan en die zich afwisselend in heden en verleden afspelen. De titel van de roman, Camanchaca, verwijst naar de laaghangende mist die af en toe de smalle Chileense landstrook en de Andes helemaal toedekt. Het is een uitermate goed gekozen titel, want net als in die nevel zie je af en toe, als je goed kijkt, en in dit geval nauwkeurig leest, contouren van de waarheid opduiken en weer verdwijnen. Het beeld wordt nooit helemaal volledig er blijft veel ongezegd, er zijn veel speculaties en verschillende versies van gebeurtenissen, maar de contouren tekenen zich af.

Het is dan ook een boek wat zorgvuldig lezen en reconstrueren vereist. Er wordt niets recht toe recht aan onthuld, details over de jongen, het milieu waaruit hij voorkomt, zijn ouders, en hun verleden worden subtiel er terloops onthuld, maar toch zie je hem voor je, die veel te dikke, door zijn verleden beschadigde, onhandige jongen, met zijn slechte gebit. Klem tussen manipulerende ouders, die niet communiceren over heden en verleden.

De taal van het boek is prachtig. Je voelt bijna letterlijk de beklemming van de jongen en je ziet de verlaten mistige woestijn die zo goed de kern van dit boek weerspiegelt voor je, zonder dat het ook maar ergens kitsch wordt…

De kleur van de hemel; oranje, af en toe misschien wel paars. De woestijn blauw, alsof er een mantel overheen ligt. Verder niets. Mijn vader luistert naar de volgende cd, van een band die ik niet ken. Op de achterbank slapen de vrouw en haar zoon. De woestijn alsof hij op het punt staat te gaan slapen, liggend onder de blauwe mantel. En in de verte een dorpje. Een sliertje huizen.

Juist door de fragmentarische stijl, vol kleine details die toch alles zeggen, is het een bijzonder boekje geworden, wat je op een namiddag zo weg leest en wat je met een beklemd gevoel en enigszins in verwarring achterlaat. Wat mij betreft een debuut dat smaakt naar meer.

Camanchaca is het debuut van Diego Zúñiga, die voor zijn werk al diverse belangrijke Zuid-Amerikaanse prijzen ontving.

ISBN 9789079770335 | Paperback | 139 pagina's | Uitgeverij Karaat  | mei 2017
Vertaald door Merijn Verhulst

© Willeke, 10 juni 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: