Daniel Kehlmann
Het meten van de wereld
Daniel Kehlmann
Twee wetenschappers aan het eind van de achttiende eeuw doen ieder voor zich allerlei ontdekkingen op het gebied van metingen. Op heel verschillende manieren willen ze alle twee de wereld in getallen vangen.
Alexander von Humboldt was iemand die er op uit ging, hij reisde vooral in Zuid-Amerika, om alle natuurverschijnselen op te meten.
"Als dingen je schrik aanjoegen, was het een goed idee ze te meten."
Dat deed hij letterlijk, want hoe anders kon je metingen verrichten dan met een meetlat. Zijn tegenpool op dat gebied is de wiskundige Carl Friedrich Gauss, die vanachter zijn bureau eveneens dingen mat, maar hij deed dat door middel van berekeningen in zijn hoofd. Gauss had ook helemaal niet de gesteldheid om te reizen, niet lichamelijk, maar ook niet geestelijk. Hij had er een gruwelijke hekel aan zich te verplaatsen. Von Humboldt
daarentegen was een man die nog steeds doorging, terwijl iedereen om hem heen het allang opgegeven had. Zelfs zeeziek stond hij tussen het hangen over de reling door metingen te verrichten!
"Getallen verdreven de wanorde. Zelfs die van de koorts."
In 1828 ontmoeten ze elkaar op een conferentie in Berlijn, en de tegenstellingen leiden niet tot vriendschap, ook al is hun doelwit hetzelfde.
Gelukkig voor mij neemt Von Humboldt de meeste ruimte in beslag in het verhaal. Zijn reizen zijn interessant en zijn verrichtingen goed te volgen. Griezelig zoals hij soms zichzelf en zijn compagnon Bonpland onderwerpt aan proefondervindelijk onderzoek, zoals bijvoorbeeld de werking van curare.
Ook bij Von Humboldt zijn er dingen die wel verder uitgelegd hadden mogen worden (die proef met die kikkers op zijn rug bijvoorbeeld), maar van Gauss begrijp ik helaas erg weinig. Maar voor het verhaal is het niet noodzakelijk alles te begrijpen. Het gaat meer om de tegenstelling van twee mensen die ieder op een eigen manier hetzelfde bereiken. De manier waarop Kehlmann vertelt is nogal droog. Er zijn nauwelijks dialogen, het merendeel wordt in indirecte vorm verteld. Maar er zit humor in zijn boek, en zoals ik al zei, zijn de reizen van Von Humboldt interessant. Daar zou ik wel meer van willen weten.
Ik kende hem al wel van naam. Gauss kende ik niet, en van hem hoef ik ook niet meer te weten. Een uitspraak van hem:
"Kunstenaars vergaten al te makkelijk hun taak: het laten zien van wat is.
Kunstenaars beschouwden afwijkingen als iets positiefs, maar verzinsels verwarden de mensen, stilering vervalste de wereld. Decors bijvoorbeeld die niet wilden verhullen dat ze van karton waren, Engelse schilderijen waarop de achtergrond in een oliesaus overliep, romans die opgingen in leugenachtige sprookjes, omdat de auteur zijn kletspraatjes met de namen van historische personen verbond."
Als ik het hiermee eens zou zijn, dan had ik dit boek niet gelezen...
Lees ook het interview met Daniel Kehlmann
ISBN 9789041707635 | Paperback | 291 pagina's | Uitgeverij Maarten Muntinga | maart 2009
Originele titel 'Die Vermessung der Welt" Vertaald door Jacq Vogelaar
© Marjo, 07 oktober 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
