Een urn vol kinderdromen
Cilja Zuyderwyk

Na drie gedichtenbundels komt Cilja Zuyderwyk nu met haar debuutroman. Vaak zijn eerstelingen autobiografisch, of dat hier ook zo is, dat blijft in het ongewisse. Het vertelperspectief is in ieder geval in de derde persoon.

Cecilia, tien jaar oud, begint. Zij vertelt over haar leventje in de jaren zestig. Ze woont met haar ouders in een dorp, haar vader vaart en is dus veel weg, haar moeder heeft een naaiatelier.
Dat haar moeder zo goed kan naaien heeft ze van haar moeder geleerd, want oma, die in de stad woont met tante Vlek (echte naam is Maria) heeft ook altijd genaaid.

‘Oma heeft stijl, haar rijzige gestalte dwingt respect af. Haar jurken zijn japonnen, haar jas heet mantel. Ze draagt kousen van zijde en de hakken van haar schoenen zijn net iets te hoog voor haar leeftijd.’

Oma komt regelmatig logeren, maar die logeerpartijtjes eindigen nooit in een prettige sfeer. Er is iets waar haar moeder en oma over ruzieën; Cecilia heeft geen idee wat het is, oma geeft geen directe antwoorden op haar vragen en het kind voelt dat ze liegt. Iets zit er niet goed.
Tante Vlek met wie ze veel optrekt als ze zelf bij oma logeert, biedt geen uitkomst. Ook zij vertelt niet veel. En Cecilia durft niet door te vragen.
Boven oma woont het bejaarde echtpaar Appeljan, bij wie Cecilia met haar tante op bezoek gaat als zij er logeert. Een paar jaar later vertelt Cecilia over de nonnenschool, en over andere belevenissen met haar vriendinnen. Een gewoon tienerleven in de jaren zestig, de tijd waarin taboes verdwijnen. Dan moet dat familiegeheim ook maar eens onthuld worden!

Af en toe verandert het perspectief: dan is er de verhaallijn met als derde-persoonsverteller mevrouw Appeljan. We zijn ook een stuk terug in de tijd, het blijkt de crisistijd te zijn voor de oorlog. Er wordt gesproken van de verloving van Juliana, dat was op 8 september 1936.
Het is dan dat oma zonder haar echtgenoot maar met haar acht kinderen in de woning trekt.
Meneer Appeljan is bevriend met Max Dzialiner. Het moge duidelijk zijn: die is joods en de oorlog komt er aan...
Nog verder in het verhaal komt er een derde verhaallijn: Willem. Hij is Cecilia's opa.

Het is niet zozeer het verhaal dat dit boek mooi maakt, maar meer de manier waarop het in elkaar steekt, en de stijl van vertellen. De lezer mag zelf uit de details opmaken waar en wanneer de verhalen spelen en hoe ze in elkaar passen. Wat is gebeurd dat oma zo nors doet? Wat is het verhaal van opa?
De combinatie derde persoon en tegenwoordige tijd in alle verhalen maakt het geheel indringend. Cilja Zuyderwijk creërt op deze manier zowel afstand (de derde persoon) als  nabijheid (de tegenwoordige tijd geeft een ‘nu’ aan). Gecombineerd met een aansprekend verhaal, dramatiek van de oorlog versus de lichtvoetigheid van onschuldige meisjes, die langzaam wijzer worden, heb ik hier een mooi debuut, dat nieuwsgierig maakt naar een tweede boek!

ISBN 9789461534118 | Paperback | 196 pagina's | Uitgeverij Aspekt | december 2013

© Marjo, 13 januari 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer: