Twintig minuten
Chaja Polak

Wat een prachtig boek is dit! Het is zo ontzettend mooi geschreven dat je het bijna weer opnieuw zou willen lezen als je het uit hebt. Achterop staat een citaat uit een recensie van NRC Handelsblad:


Ik heb nog nooit iets gelezen dat zo dicht raakt aan de kern van een verdriet dat nooit ophoudt.

Mooier kan het niet gezegd worden. Je voelt, terwijl je dit boekje leest, de onmacht van de hoofdpersoon Bronia in je eigen lichaam. Je snapt waarom zij haar 'nieuwe leven' niet kan leven, dat niet kan omarmen door wat zij in haar 'oude leven' is kwijtgeraakt. Heel langzaam maakt de auteur dit zichtbaar en voelbaar en de lezer realiseert zich meteen dat dit voor velen geldt die hetzelfde hebben meegemaakt als Bronia. De hoofdpersoon van het boek verwoordt dit zelf als volgt: 

De woorden, merkte ik na terugkeer uit Auschwitz, hadden voor mij een andere betekenis gekregen. Tussen dezelfde woorden, die van Louis en die van mij, strekte zich een onoverbrugbare leegte uit.

Bronia leeft haar leven, maar voor haar heeft dit niets te maken met het leven van de mensen om haar heen. Zelfs niet van de mensen die heel dichtbij haar zouden moeten staan. Dit komt mede omdat zij niet in staat is de mensen met wie zij haar nieuwe leven deelt te vertellen wat haar is overkomen. Iets waarvoor in haar beleving geen woorden te vinden zijn. Het ongelooflijke, ondenkbare dat niet in woorden uit te drukken is. Ze weet dat het moet, maar ze kan het niet en als lezer begrijp je dat heel goed. Je gaat begrijpen waarom kampslachtoffers er nooit met hun kinderen over hebben kunnen praten.

Polak beschrijft deze situatie in zulke mooie bewoordingen dat zij de lezer als het ware in de schoenen zet van de hoofdpersoon. Je gaat je afvragen of je het zelf zou hebben gekund in die situatie en zo niet of dat dezelfde consequenties zou hebben gehad als voor Bronia. Een leven leven door in jezelf opgesloten te zijn, omdat je niet echt in staat kunt zijn om contact te maken, zelfs niet met je eigen man en je dochter. 

Het is een heel ontroerend boek dat nog heel lang in je gedachten rondspookt als je het uit hebt.

Chaja Polak (1941) is schrijver en beeldend kunstenaar. Als kind van een slachtoffer en een overlevende van Auschwitz is haar leven in hoge mate bepaald door wat haar ouders is aangedaan. Ze doorliep de Rietveld Academie en debuteerde in de literatuur in 1989. Ze schreef romans, verhalen en poëzie. Een aantal van haar boeken was genomineerd door de Libris Literatuurprijs en werd vertaald in het Engels, Deens en Italiaans.

ISBN 9789025444822 | Paperback | 96 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | april 2015

© Ria, 07 mei 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer: