Zaira
Catalin Dorian Florescu

Zaira komt ter wereld in het Roemenië van vóór de tweede wereld oorlog, in de wachtkamer van het plaatselijke treinstation, krijsend en met een ingedeukt hoofd en vallend in de handen van haar tante Sofia, die haar hoofd ter plekke fatsoeneert zodat alle manen die later op Zaira’s pad komen haar op enig moment allemaal ten huwelijk vragen. Er komt een moment in Zaira’s leven dat ze zich afvraagt wat er gebeurd zou zijn als haar tante haar hoofd niet uitgedeukt had en al die mannen niet voor haar zouden zijn gevallen, maar dat is op een veel later moment in haar leven.

Zaira’s moeder, die sowieso die hele zwangerschap al een inbreuk op haar leven en uiterlijk vond en haar zwangere buik vooral met korsetten insnoerde, verdwijnt al snel uit Zaira’s bestaan, om maar zo heel af en toe terug te keren. Zaira’s vader is soldaat en dus ook uit beeld, en zo wordt Zaira opgevoed door vier moeders; haar godsdienstige grootmoeder die alle vloeken en godslasterlijke opmerkingen “wegveegt”, haar tante Sofia, die behalve iedere nieuwgeboren baby ook ieder veulen en kalf in de weide omtrek ter wereld brengt, de kokkin Zsusza die van alle vrouwen misschien wel het meeste invloed op haar heeft omdat ze Zaira haar kookkunst bijbrengt, soep met parels van tranen, waarmee Zaira later in haar leven alle mannen van haar leven óf weet te verleiden, óf weet te verdoven, of blijvend aan zich weet te  binden...
De laatste van de vier moeders is haar neef Zizi, de zoon van tante Sofia. Hij draagt de kleine Zaira vanaf haar geboorte, leert haar de wereld zien, en het allerbelangrijkste; vertelt haar verhalen.
Verhalen over kapitein Pantalone, Pagliaccio en kapitein Spavento, verhalen die meer dan ze dan nog weet haar leven zullen beïnvloeden en haar naar het theater zullen voeren waar haar een grote carrière als poppenspeelster staat te wachten.
Maar als klein meisje zijn de verhalen van Zizi voor haar vooral troostverhalen.
Hij speelt ze voor haar als ze verdrietig om het gemis van haar moeder weigert uit bed te komen en alleen maar naar haar tenen ligt te staren. Hij probeert haar te verleiden om op te staan;


“Als je voor mij voor elk van je tenen een soort verdriet opnoemt, dan mag je in bed blijven. Hij was er van overtuigd dat ik dat niet zou kunnen. Dat je met negen, tien, elf jaar zoveel verdriet helemaal niet kunt kennen, maar hij vergistte zich.
‘Het verdriet van Zsuzsa die Oostenrijk-Hongarije nooit meer heeft gezien”
‘Het verdriet van Dimitri omdat zijn vader door een wijnvat is gedood’
“Het verdriet van grootmoeder omdat haar vader haar heeft verkocht’
‘Het verdriet van tante Sofia omdat haar vader haar heeft verlaten’
Het verdriet van een varken vlak voordat jij hem de keel door snijdt’
Het verdriet van Misa omdat God of de duivel hem de fles in de hand geeft die dan naar zijn mond springt’
‘Het verdriet van moeder omdat Parijs verder wegschuift en ze al gauw niet meer jong zal zijn. En omdat ze daarom niet hier kan zijn. Dat zijn al twee of drie soorten verdriet in één keer”.


De oorlog komt, met alle gevolgen van dien, en daarna komen de communisten.
Het federale Roemenië verandert, Zaira’s familie die rijke grondbezitters zijn wordt alles afgepakt en Zizi overlijdt. Niets blijft zoals het was. Zaira houdt zich aan wat ze van Zizi geleerd heeft; altijd doen wat je beloofd hebt, en trouw vanwege een jeugdbelofte met de jonge Paul. Het huwelijk houd geen stand en er zullen nog heel veel mannen volgen, maar er is één echte liefde, de poppenspeler Traian. Hij is de liefde van haar leven, zij die van hem, maar uiteindelijk wint zijn liefde voor de drank het van zijn liefde voor Zaira.
Inmiddels rukt het  communisme steeds verder op en wordt het te gevaarlijk. Zaira vlucht met de man met wie ze getrouwd is om haar dochter, de dochter van Traian, een vader te geven naar Amerika. Alwaar het verhaal zich vervolgt.

Het boek geeft een goed tijd beeld van het Roemenië van voor en tijdens de oorlog, en van het vroege communisme, maar het is vooral een liefdesgeschiedenis. Florescu is een kundig verteller, al vond ik het Roemeense gedeelte van het boek het sterkst. Aan het einde van het boek worden er naar mijn mening net iets te veel nieuwe personages aan het boek toegevoegd die niet relevant meer zijn voor het verhaal, waardoor het lastiger wordt de draad vast te houden.
De ontknoping is daarentegen wel weer verrassend.

Al met al met veel plezier gelezen en wat mij betreft een aanrader.
Naast de Roemeense films van de laatste jaren vinden ook steeds meer Roemeense auteurs hun weg in Europa. Wat mij een goede zaak lijkt.

ISBN 9789056723279 | Hardcover | 427 pagina's | Uitgeverij Signatuur | augustus 2010

© Willeke, 21 augustus 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: