Catalin Dorian Florescu
Jacob besluit lief te hebben
“In elke storm zit een duivel. In een kortstondige zomerstorm en in een die dagenlang het land teistert. Hij verstopt zich voor God. Hoe banger hij wordt, hoe meer hij de lucht en de aarde doet opwaaien. Maar daar heeft hij weinig aan. Als de storm huilend over de velden gaat weten de mensen dat God de duivel heeft gevonden. Als hij geluk heeft kan hij vluchten. Hij stapt uit de orkaan, de wind gaat liggen en de wolken lossen op alsof ze er nooit zijn geweest. Maar het is te vroeg om opgelucht adem te halen, want de opgejaagde heeft dringend een nieuwe vermomming nodig. Hij kruipt in de vacht van een kat of in de volle kroon van een beuk. Wie op zulke dagen naar buiten durft te gaan trekt zijn kleren dichter tegen zijn lichaam, zodat de duivel er niet onder kan glippen. In juli 1924 kwam mijn vader uit zo’n onweer tevoorschijn, en hij weersprak het nooit als mensen dachten dat hij een pact met de duivel had gesloten”.
Catalin Dorian Florescu is een verhalenverteller, wie Zaira, zijn vorige boek las, weet dat, wie deze bovenstaande eerste zinnen van zijn nieuwe boek leest weet dat ook. Net als zijn vorige boek speelt ook dit boek zich in Roemenië af, al is het tijdsbestek deze keer groter.
Het boek vertelt twéé verhalen, het verhaal van Jacobs voorouders, de Lotharen, die in de dertig jarige oorlog, 1618-1648, naar Roemenië vluchtten en het dorpje Triebswette stichtten, wat met veel oorlog, bloed en geweld gepaard ging. Ook in het tweede verhaal, in de tijd van Jacob en zijn vader, is er sprake van veel oorlog en geweld van alsmaar wisselende groepen, eerst de Duitsers, die soldaten voor het front zoeken, daarna de Russen, en daarna de Roemeense communisten. Geweld, oorlog, verlies, dood, én dwars tegen de stroom van verwoesting in op zoek gaan naar een beter leven, vormen dan ook de thema’s van dit boek. Thema’s van alle tijden, is duidelijk de onderliggende boodschap.
Het verhaal begint met de vader van Jacob, die ook Jakob heet, maar dan met een “k”. Hij is degene die uit het niets, en met een schimmig verleden, uit de storm op duikt. In de krant heeft hij gelezen over Elsa Obertin, een dame uit een oud vermaard geslacht, wiens fortuin vergaan was, maar die in Amerika op onduidelijke, en wellicht niet helemaal eerbare wijze, nieuw geld heet weten te bemachtigen. Zij zoekt een man om het familiebezit te beheren en voor een erfgenaam te zorgen, Jacob zoekt iemand met bezit, en zo sluiten zij een huwelijk. Doel van deze transactie is zo snel mogelijk een opvolger met de naam Obertin op de wereld te zetten, en zo wordt Jacob geboren. Een ziekelijke jongen zonder al te veel talent voor de boerderij of het zakenleven en zonder al te veel bravoure of aanzien. Zijn vader laat dan ook geen gelegenheid voorbij gaan om zijn teleurstelling over zijn opvolger kenbaar te maken. Zijn moeder zwijgt in alle talen, en neemt het zelden of nooit voor haar zoon op.
Hoofdrolspelers in het leven van Jacob zijn dan ook niet zo zeer zijn ouders, maar is de zigeunerin Ramina, met kop en schouders mijn favoriete personage in dit verhaal. Zij is het die hem, op een zigeunerkar, ter wereld helpt brengen, een van de mooiste scènes uit het boek, en die hem het leven redt als hij zijn eerste levensjaren bijna niet overleeft. Als beloning voor haar hulp bedingt zij iedere week een nieuwe kip en vet om zeep van te maken, en het is Jacobs taak die spullen bij haar te brengen. Hoogtepunt van zijn week, waarbij Ramina, die zo kolosaal is dat zij bijna niet op haar eigen bank past, Jacob, die genoeglijk dicht tegen al dat vet aankruipt, urenlang verhalen vertelt. Verhalen in diverse varianten, zoals ze Jacob ook van eigen zijn geboorte diverse versies ten gehore brengt, het ene verhaal nog mooier en ongeloofwaardiger dan het andere. Wat Jacob niet deert, integendeel, hij wil niets liever dan urenlang dicht tegen haar aan naar de meest onwaarschijnlijke verhalen luisteren. Verhalen die hij, als het leven hem later minder goed gezind is, meeneemt in zijn hoofd, en die hem door heel veel ellende heen helpen.
Ramina’s lot is, zoals dat van velen in dit boek, niet al te gunstig, zigeuners werden massaal weg gevoerd, en later wordt ook Jacob, door zwaar verraad, op transport gezet. Naar Siberië, althans dat was de bedoeling. Hij vindt in zijn leven al vroeg de liefde, verliest haar weer, vindt schuilplaats bij de doden, waar hij zich vaak veiliger voelt dan bij de levenden, en komt, man geworden, en op geen enkele manier meer lijkend op dat zieke bange jongetje van toen, terug op zijn geboortegrond. Dáár besluit hij tegen alle logica en alles wat hem aangedaan is in, tóch lief te hebben. Veel meer kan ik daar niet over zeggen. Over dit boek moet je niet al te veel praten, daar moet je gewoon voor gaan zitten, en het langzaam tot je nemen, zodat je door de Europese, vaak bloederige geschiedenis heen gevoerd wordt, en mensen tegen komt die tegen de verdrukking in toch min of meer hun weg weten te vinden, of dat in ieder geval proberen. Het moge duidelijk zijn, een aanrader dit boek!
Tot slot nog even een eervolle vermelding voor de vertaler. Meestal valt een vertaling pas op als de zinnen niet lekker lopen. Daar dat in dit boek geenszins het geval is, en het vol staat met buitengewoon mooie zinnen kan het niet anders of de vertaler heeft uitstekend werk verricht!
Catalin Dorian Florescu is geboren in Roemenie. In 1982 vluchtte zijn familie naar Zwitserland ,waar hij nu nog steeds woont. Hij studeerde psychologie en psychopathologie, en heeft inmiddels al meerdere boeken op zijn naam staan. Wat mij betreft mogen er nóg meer volgen!
ISBN 9789056724207 | Paperback | 317 pagina's | Uitgeverij Signatuur | 2012
Vertaling Herman Vinckers
© Willeke, 27 augustus 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
