Hah
Birgül Oğuz

Op de achterflap staat waar het boek over gaat. Dit zal ik niet snel zeggen, maar zonder die tekst te lezen heb je geen idee waar het verhaal over gaat. Rouw, vader en dochter. Maar de rest?

Dus:
In Ha! rouwt een jonge vrouw om het verlies van haar vader en diens idealen. Ze kan zijn overlijden pas verwerken als ze zijn verdriet op zich neemt. Daarin klinkt verbittering over de manier waarop zijn generatie ten tijde van de militaire staatsgreep door de Turkse staat is behandeld. Nooit heeft hij kunnen accepteren wat hem toen is overkomen. In een staat die zijn eigen misdaden ontkent en collectieve rouw onmogelijk maakt, is dat ook voor de dochter geen gemakkelijke opgave.

Het volgende stukje tekst illustreert hoe lastig het is te begrijpen.

‘De takken van de lindeboom tikten tegen het raam. Terwijl mijn oogleden zwaar werden kwam de wind over de lange weide, sloeg af naar de vijgenweg  en verdween. En juist op dat moment ging er krakend een deur open en ging er aan het andere eind van de hal een licht aan. Eerst wilde ik opstaan maar van angst kom ik me niet bewegen. Toen zag ik papa: hij was bezig een stoel te verschuiven. Ha! Zei ik en ik stond op (-)   Er regende iets op papa, iets: zwart graan, dode vlinders, of de stilte van een vroege middag. Alsof papa een klok was die stilstond, een acacia die was opgehouden te ruisen. Magerder dan hij was, zwarter dan hij was, een eenzamer dan hij was.
Waar dacht papa aan, langbedroefde papa, kijkt hij naar een roos die plotseling op het parket in bloei staat? Hij gaat die roos plukken papaa! papaa!’

Op deze manier laat de verteller van het verhaal, de dochter, ons weten dat haar vader er niet meer is. In huis wordt er gerouwd, maar zij kan er niet aan mee doen.

‘Rouwen is in elk geval je reinste kul, de rouw van water, een gist dat onmogelijk kan rijzen.’

Het is een puur poëtisch verhaal. Misschien past het in de Turkse literaire traditie, dat weet ik niet, maar wat de Nederlandse vertaling betreft zal het voor een beperkte doelgroep zijn. Het is ongetwijfeld mooi, hoewel dat eigenlijk pas tot je doordringt als je de zinnen hardop leest.
Poëzie dus.

Birgül O?uz ( Istanboel, 1981)  studeerde Literatuur aan de universiteit te Istanboel en in Edinburg. Haar tweede boek ‘Hah’ won in 2014 de EU-Literatuurprijs. En is nu vertaald.

ISBN 9789044536522 | Paperback | 112 pagina's | Uitgeverij De Geus | oktober 2016
Vertaald uit het Turks door Sytske Sotemann

© Marjo, 15 november 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer: