Bertram Koeleman
De huisvriend
Dit verhaal is het relaas, verteld wordt door Benjamins... ja wat? Vriend? Bediende?
Zelfs nu ik het boek uit heb, weet ik geen benaming voor de rol van Jonas Balsam, die samenwoont met en zorgt voor een man die ogenschijnlijk niets voor hem betekent.
Twintig jaar eerder is Jonas gestopt met zijn studie en in het cateringbedrijf van zijn overleden vader gestapt. Als bezorger van maaltijden kwam hij in contact met een geheimzinnige man. Dat was Benjamin. Het wordt Jonas snel duidelijk dat hij geacht wordt het eten neer te zetten en te verdwijnen zonder wat voor contact dan ook met degene die besteld heeft.
Maar Jonas pakt de zaken anders aan en het resultaat is dat de twee mannen nu al ruim twintig jaar het leven delen op het landgoed Storm Lake, in Maine, in een afgelegen villa. Voor de buitenwereld is Jonas de enige bewoner, maar Benjamin woont er dus ook.
Wat is er aan de hand met Benjamin? Waarom wil hij geen contact met de buitenwereld?
En, nog intrigerender: waarom besluit een man als Jonas eenzelfde soort eenzaam leven te leiden?
Als Benjamin geen intellectuele uitdaging had gezocht, was het verhaal dan ook zo afgelopen?
We lezen alleen de kant van het verhaal zoals Jonas het ziet, en die geeft de schuld aan ‘de huisvriend’. Regelmatig werd er een liefst oudere gepensioneerde professor uitgenodigd om als het ware colleges te geven aan Benjamin. Dat ging goed tot de komst van Robert Fineman.
De komst van deze man is het begin van het einde.
Hoever wil Jonas gaan om de geheimhouding te waarborgen? Wat als hij onverwacht verliefd wordt op een vrouw uit het dorp? De buitenwereld die altijd ver gehouden werd, komt steeds dichterbij. Natuurlijk heeft dat ook invloed op Benjamin, al wordt het zoals gezegd niet echt goed duidelijk hoe precies.
‘Het slagen van de show viel of stond met de overtuiging waarmee de artiest zijn act bracht.’
Dat geldt niet alleen voor de personages in deze roman die niet echt onder te brengen is in een bepaalde categorie, het geldt ook voor de debutant die dit bij elkaar verzonnen heeft.
De eerste zin - ’Benjamin Krendler is vrij’ - zou er op kunnen duiden dat het een ‘whydunnit’ is. Een dramatische gebeurtenis moet uitgelegd worden. Dat gebeurt in korte hoofdstukken die met hele of halve cliffhangers de lezer haast dwingen om door te lezen.
Maar het is ook een psychologisch verhaal, waarin niet Benjamin, niet de huisvriend, maar Jonas zelf de hoofdfiguur is. Om hem te doorgronden - if ever - moet de lezer tussen de regels door lezen.
De debutant heeft zijn act overtuigend gebracht: dit is een origineel debuut, in een prettige stijl, dat nieuwsgierig maakt naar een tweede boek, of dat nou een psychologische roman of een thriller gaat worden.
Bertram Koeleman (1979) studeerde Engelse taal- en letterkunde. Zijn werk als verkoper op de afdeling Literatuur en Kunst heeft hem er niet van weerhouden een onderhoudend boek te schrijven. Kom maar op met het volgende boek!
ISBN 9789045020334 | Paperback | 288 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | augustus 2013
© Marjo, 14 april 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De huisvriend
De mensenschuwe Benjamin Krendler heeft Jonas Balsam ingehuurd als beheerder van zijn afgelegen landgoed Storm Lake. Niemand weet dat Benjamin daar ook woont.
Jonas is inmiddels al twintig jaar in dienst bij Benjamin en waakt als trouwe dienaar over de rust van zijn werkgever. De enige die het bestaan van Benjamin zou kunnen verraden is de huisvriend. Dit is een emeritus hoogleraar die wekelijks college geeft aan Benjamin. Onder voorwaarde van strikte geheimhouding wordt deze aangenomen en pas vervangen bij overlijden.
Het is Jonas die de nieuwe huisvriend selecteert en aanneemt, pas na acceptatie van de functie ontmoeten ze Benjamin. Maar met de komst van Robert Fineman, de laatste huisvriend, heeft Jonas verkeerd gekozen, het gaat dan ook helemaal mis. Deze man respecteert de gevraagde geheimhouding niet en bemoeit zich teveel met alles. Hij zorgt voor grote onrust op het landgoed.
Jonas neemt daarop drastische maatregelen om de zo gewenste rust te herstellen.
Helaas is vanaf die tijd de kalme, goedmoedige verhouding tussen Benjamin en Jonas ernstig verstoort, sterker nog vanaf die tijd komt alles in een stroomversnelling terecht. Het leven van beide mannen staat te trillen op hun grondvesten en neemt een zeer onverwachte wending.
Als je begint te lezen in dit boek kijk je af en toe nog eens naar de naam van de schrijver, is dit echt een Nederlander die dit geschreven heeft?
Geen navelstaren, geen ego-document, geen zwaarmoedige mensen die worstelen met het leven maar een fantasievol verhaal dat je gelijk meevoert in zijn bijzondere en spannende verloop. Maar net als je zit te genieten van de prettige taal en het mooie rustige voortgang van het verhaal komt alles ineens in een enorme stroomversnelling. De komst van Robert Fineman zet de hele bizarre heftige gebeurtenissen die volgen in beweging.
Het verdere verhaal neigt naar een thriller, inclusief moord, maar een echte thriller is het niet, je volgt op de voet wat er allemaal gebeurt en weet wie wat deed. Toch weet Koeleman je wel steeds te verrassen door personages op te voeren waarvan je het bestaan wel wist maar niet belangrijk achtte.
Die personages komen helaas niet helemaal tot hun recht, daar had meer in gezeten, Benjamin is een vreemde man maar een goed beeld krijg je niet van hem. Huisvriend Robert Fineman leer je eveneens nauwelijks kennen. Jonas zelf, en mengeling van 'stijve maar toegewijde butler' en redelijk wereldvreemde jongeman is wel mooi neergezet. Soms gebeuren er dingen met deze naïeve, schroomvallige Jonas die met mooie milde humor zijn weergegeven.
Het is in feite jammer dat Koeleman zovéél in dit verhaal heeft willen stopen. Er gebeurt te veel, te snel achter elkaar, waardoor het verhaal nauwelijks bij te houden is. Het ene is nauwelijks achter de rug of de volgende hachelijke situatie dient zich al aan. Het zou mooi geweest zijn als Koeleman de verteltoon van het begin vast had weten te houden en langzaam, stapje voor stapje, de situatie tot zijn beklemmende, onontkoombare apotheose had weten te brengen.
Ondanks de aanmerkingen is het wel heel knap debuut en zeker een aanrader om te lezen. Het schrijftalent is in grote mate aanwezig maar nu nog een evenwicht weten te vinden in een volgend boek. Dan wordt Koeleman een schrijver waar niemand meer omheen kan.
Bertram Koeleman (1979) is inkoper bij boekhandel H. de Vries in Haarlem. Hij studeerde Engelse taal- en letterkunde en publiceerde in De Gids. Met De huisvriend debuteert hij als romancier.
ISBN 9789045020334 | Paperback | 288 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | augustus 2013
© Dettie, 27 februari 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer: