Arnon Grunberg
Fantoompijn
Hij waant zich een groot schrijver maar zijn boeken doen het niet goed, worden bijna niet meer verkocht en zijn creditkaarten zijn over hun limiet. Maar dat is allemaal niet zijn schuld maar dat van de andere mensen en de wereld die hem bedrogen heeft. Hij draait zich in duizend bochten om de illusie te blijven houden en daaruit ontstaan soms grappige situaties.
Hij papt aan met een meisje dat een karton aan zijn deur achtergelaten heeft met daarop de vermelding : “Voor de heer R. Mehlman, belt u a.u.b. 212-5739653. Ik heb een pakketje uit Nederland meegenomen dat overhandigd dient te worden.” Hij neemt haar mee Atlantic City maar weet eigenlijk niet waarom. Uiteindelijk blijft ze verschillende jaren in zijn leven.
Hij moet een boek schrijven: “De Pools- joodse keuken in 69 recepten”. De uitgevers zitten hem achter de hielen. Uiteindelijk schrijft hij een advertentie en zo leert hij mevr. Fischer kennen. Zij wil een boek met de recepten van haar moeder erin als aandenken en eerbetoon. Het boek wordt een succes maar ondertussen zet hij dezelfde mevr. Fisher voor duizenden franken af om zo zijn schulden te kunnen betalen.
Ik denk dat het boek vooral ironisch bedoelt is maar juist door die ironie wordt het grappig.
De naïviteit van de mensen, de relatie met zijn vrouw, zijn relaties met andere vrouwen, het gegooi met geld terwijl hij diep in de schulden zit... enerzijds sarcastisch anderzijds komisch. Eerder droge humor.
Ik heb dat boek met meer plezier gelezen dan blauwe maandagen. Het is aangenamer, vlotter geschreven. De situaties zijn bijna absurd en misschien daarom is het een leuk boek.
ISBN 9038826966 | Paperback | 256 pagina's | Nijgh & Van Ditmar | 2000
© Inge, september 2007
Fantoompijn
Neem nou deze Robert Mehlmann, een schrijver van proza, wat door moet gaan voor literatuur, waar eigenlijk niemand op zit te wachten. Er is zeker wel succes maar niet het succes waar Mehlmann van gedroomd heeft. Hij is dan ook als schrijver, maar ook als mens, een eersteklas dwarsligger. Het gaat echter verder dan dat, hij is er zelfs op uit om familieleden en kennissen helemaal kapot te maken.
Een van de thema’s in dit boek is zonder meer geld. Geld is voor Mehlmann een niet meer dan noodzakelijk kwaad. Dat wordt overduidelijk als Mehlmann in de periode dat hij nog in een avondwinkel werkt, zijn toekomstige vrouw ontmoet die groentequiche bij hem koopt en blijft terugkomen. Als de twee getrouwd zijn, leeft Mehlmann van haar creditcards. Hij draait er zijn hand niet voor om, om duizenden dollars (het verhaal speelt zich voor het merendeel af in New York) bij de bank in het rood te staan. Zijn vrouw heeft totaal geen idee wat Mehlmann financieel allemaal flikt. Zij is een psychiater die Mehlmann in langdurige therapie heeft. Mehlmann is haar vrijwillige patiënt. Mehlmann is net zo gek als de patiënten bij haar in het instituut. Enige verschil, Mehlmann is zich bewust van zijn gekte en helpt willens en willens alles om hem heen om zeep.
Op een gegevenmoment ontmoet hij een vreemde vrouw in het restaurant van het Museum of Natural History en de twee krijgen een relatie. Zijn vrouw die haar handen vol heeft aan haar patiënten weet van niets. De grote vraag is: wat wil Mehlmann van deze vrouw? Hij gaat zelfs met haar op reis om te gaan gokken in Las Vegas. Het geluk is niet met ze en Mehlmann jaagt er in een paar uur tijd duizenden dollars doorheen. Wordt de ene creditcard geblokkeerd, neemt hij gewoon de volgende en leeft, alsof er niets aan de hand is, op grote voet verder. De vrouw die in begin op de lezer overkomt als relatiegestoord, ontwikkelt een sympathie voor hem. Mehlmann is niet verliefd op zijn minnares en voor de seks doet hij het ook al niet.
Ondertussen zit zijn vrouw bij een congres over psychiatrie in het verre Europa. Mehlmann overschrijdt een grens als hij besluit gewoon niet terug te keren naar zijn vrouw, maar daar aan die kant van Amerika te blijven. De uitgevers zitten hem achter de vodden, want zijn serieuze werk is verramsjt en ze willen nieuw werk, herinneren hem aan zijn contract. Mehlmann weet dat er iets moet gebeuren en hij komt door toeval op het krankzinnige idee om een literair kookboek te schrijven. Hij plaatst een advertentie waarin hij zijn plan uiteenzet en op zoek is naar een expert op het gebied van oude joodse gerechten. Bij een mevrouw waar het tweetal op bezoek gaat is het raak. Mehlmann wordt extatisch als hij erachter komt, dat deze vrouw steenrijk is. Hij komt helemaal in het gevlij van de oude vrouw en praat haar scepsis het raam uit. Mehlmann raakt op drift en schrijft zijn boek in drie weken tijd. De ironie wil dat dit literair kookboek een gat in de markt blijkt, critici laaiend enthousiast maakt en Mehlmann voor het eerst van zijn leven een bestseller heeft geschreven. Met zijn minnares begint hij aan een wereldwijde lezingentournee en op het hoogtepunt van het proces neemt hij een drastisch besluit.
Grunberg is er voor mij in geslaagd om een boek af te leveren waar het controversiele onderwerp zich door zet in mijn emoties. Aan de ene kant kwamen passages als saai over en lieten mij twijfelen aan de zin van dit alles, echter de aan de andere kant was het ook diepgaand, zonder twijfel gedurfd en bijzonder. Het is een boek dat me niet loslaat, me ook aan Frans Kellendonk’s aparte roman Mystiek Lichaam deed denken en herlezing vergt om echt een vinger achter het verhaal te krijgen.
ISBN 9041350500 | Pocket | 254 pagina's | Nijgh & Van Ditmar | april 2005
© Roel, september 2007