De derde jongen
Arjen Mulder

Een man, Franz Laschke noemt hij zich,  wordt van een boot af gesjouwd en aan land gebracht. Vaag beseft hij wat er met hem gebeurt. Hij is uit het gevangenkamp gered, uit Bose, een concentratiekamp in Italië. Hij is zwak, en doodmoe. Als hij weer wakker wordt ligt hij in een vreemde kamer, waar een vrouw, die zegt dat hij haar moet kennen, hem zal verzorgen. Het blijft lang onduidelijk wie deze man is, als ook wie de vrouw is. Waarom hij bevrijd is, en waarom hij daarheen gebracht is, is Franz ook niet duidelijk, laat staan voor de lezer. Hij bouwt een nieuw bestaan op, daar in dat dorpje aan de Italiaanse kust. De vrouw, Clara, blijkt een zoon te hebben, Arnoud, een zeventienjarige jongen die niet helemaal 100 procent is. Het is voor Franz een kans om toch nog vader te zijn. Hij heeft in twee eerdere huwelijken twee zonen, die hij nauwelijks kent. Er zijn wel deze feiten maar de motivatie blijft vaag. Dat geldt overigens voor alles wat hij doet. Gewoon een vaag figuur, die Franz. Voor zijn omgeving, voor hemzelf, en voor de lezer.

Er  is ook sprake van een dochter, een nog vagere figuur. Toch moet zij de achterliggende oorzaak zijn van veel van Franz’ handelingen, zoals zijn hele verleden doorspeelt in het heden. Hij blijkt onder een andere naam schrijver te zijn, heeft een nogal duister oorlogsverleden.
Clara sterft, en Franz neemt Arnoud onder zijn hoede. Franz ontdekt dat Clara ook niet helemaal was wie ze zei dat ze was, ze is een raadsel.

Het geheel is een warrig verhaal tegen de achtergrond van het naoorlogse Italië, een wereld vol corruptie, waarin de strijd om de nieuwe macht nog gestreden moet worden. Papieren zijn zo makkelijk te verkrijgen dat ze niets waard zijn. Zo is wel alles mogelijk in het leven.
Als pas in een nawoord blijkt dat het boek gebaseerd is op het leven van de ex-spion Franz Jung, vallen er wel dingen op hun plaats, maar het boek nodigt niet echt uit om nog eens te lezen, voor een beter begrip. Met de taal en stijl is niets mis, maar het verhaal is een warboel. Op het einde zijn veel vragen nog steeds niet beantwoord. We volgen bijvoorbeeld de ontwikkeling van Arnoud, die, eenmaal onder de vleugels van Clara vandaan, zich laat gaan in een seksuele groei. Dan wordt hij een knappe jongeman genoemd, op wie een dorpsmeisje verliefd wordt. Wat was er dan aan de hand met Arnoud? Is hij niet zo achterlijk als leek? En de rol van dochter Liza blijft ook onduidelijk. Ergens was er een tekortschieten tegenover haar, maar hoe? Waarom? En waarom is Liza belangrijker dan de andere twee zoons?

Met het schrappen van een aantal personages, en de uitwerking van andere verhaallijnen was dit een beter boek geweest. Als het de bedoeling was dat de lezer een beter begrip kreeg van de figuur Franz Jung, dan is dat wat mij betreft mislukt. En toch vreemd: want de sfeer blijft hangen, een gevoel van vrijheid, een gevoel van laisser faire... een vakantiegevoel.

ISBN 9789029573047 | Paperback | 224 pagina's | De Arbeiderspers | november 2010
 

© Marjo, 12 mei 2011