Astrid Sy
De brieven van Mia
De Syrische vluchtelinge Laila woont samen met haar moeder en broertjes Sami en Rasha in een asielzoekerscentrum in Almere. Ze vindt het er vreselijk. Ze mist haar vader, die moest achterblijven in Syrië, enorm. Op school zegt ze niets, ze is aanwezig en dat is het. Meester Lenn is aardig maar ook hij krijgt nauwelijks een vriendelijk woord van haar. Klasgenoot Alex is de enige in het centrum die Laila 'een soort van mag'.
De meester vertelt in de les over Hitler en de Jodenvervolging door de nazi's. Hij laat foto's zien van mensen met grote sterren op hun jassen. Bij het zien van een jongetje die ook zo'n ster draagt voelt Laila een groot verdriet en medelijden. Ze kent die blik in zijn ogen. Veel te serieus. De meester vertelt ook over de razzia's en de concentratiekampen en wat daar gebeurde. Ook vertelt hij dat een aantal joodse mensen de oorlog overleefd hebben omdat ze konden onderduiken.
Als Laila die middag, met forse tegenzin, in verband met de liefdadigheidsweek bij meneer Cohen huishoudelijke klusjes moet doen, weet ze niet dat die verhalen van de meester heel dichtbij zullen komen. De stokoude meneer Cohen is overigens ook niet blij met Laila, Als hij hoort dat ze van de school van het asielzoekerscentrum komt, zegt hij nijdig: 'Ik dacht dat alleen normale scholen meededen'. Hij wil helemaal geen 'vreemden' in huis dus hij dirigeert haar naar boven, naar zolder, die mag ze wel opruimen. En daar vindt ze het blik met de brieven van Mia, gedateerd van april 1942 tot en met november 1942. De brieven, gericht aan ene Isa, raken haar diep. Ze begrijpt dat het over Joodse mensen gaat en dat ze willen vluchten. De les van meneer Lenn komen weer bovendrijven. Het zal toch niet zijn dat Mia...
Ondanks het aanvankelijke gebrom en gechagrijn van meneer Cohen ontstaat er in die week een goed contact tussen de twee, de vonk springt over. Ze herkennen elkaar in hun verdriet ook al wordt die dan nog niet aan elkaar uitgesproken. Laila leest stiekem de brieven van Mia die een dapper vrouw blijkt te zijn en in het verzet zat, een vrouw die van geen nee wilde horen. 'Mij krijgen ze niet!' is een van haar uitspraken. Natuurlijk komt meneer Cohen er achter dat Laila de brieven leest en hij vertelt haar wat voor rol Mia in zijn leven speelde. Daardoor raakt Laila nog meer in de ban van het verhaal van Mia.
Wat volgt is een erg ontroerend verhaal van een heel jong meisje en een oude man die allebei een oorlog achter de rug hebben en de gevolgen daarvan nog steeds voelen. Ze begrijpen elkaar, dat begrip, dat weten hoe het voelt om dierbaren, je huis en alles kwijt te raken is wat Laila zo miste bij bijvoorbeeld meester Lenn. Laila begint een ware speurtocht naar Mia. Ze zal en moet weten hoe het met de onverschrokken Mia is afgelopen want als zij het gered heeft, de oorlog overleeft heeft, misschien dat het haar wijze, dappere doortastende vader dan ook lukt te ontsnappen. Laila zet daarom alles op alles om de waarheid te achterhalen. Het is alsof het verhaal van Mia haar houvast, haar talisman is. Meneer Cohen speurt mee en laat daardoor eindelijk zijn gevoelens, die hij al die jaren weggeduwd had, toe, het voelt als een bevrijding. En daardoor kan Laila ook haar verdriet een plek geven.
Het verhaal is heftig en wordt zonder opsmuk verteld en juist daardoor heeft het een enorme impact. De oude man en het meisje laten elkaar alleen oprechte, eerlijke gevoelens zien en dàt grijpt je zo naar je strot. Ik zat tenminste onder het lezen soms met een dikke laag kippenvel en af en toe vloeide er een traantje. Onder het lezen vroeg ik me wel af of het verhaal niet te zwaar is voor jongeren, want de afschuwelijke waarheid rond de gebeurtenissen in WO II wordt niet gemeden. En die waarheid is al schokkend genoeg. Maar ondanks het onverbloemd vertellen is het verhaal denkelijk dankzij de prettige, weldoordachte taal goed te hanteren. Persoonlijk zou ik het boek aan iets ouder dan negenjarigen laten lezen maar wellicht is het voor jongeren minder schokkend omdat bij hen WO II minder leeft dan bij volwassenen. Het is wel een verhaal dat belangrijk is, een verhaal dat goed is, juist omdat het niets verbloemt.
De schrijfster heeft met dit boek eveneens het verband getoond tussen WO II en de huidige afschuwelijke gebeurtenissen in Syrië. Ze laat zien dat de jacht op de joden en het leven van de vluchtelingen in Syrië overeenkomsten heeft. In beide gevallen werden woningen platgebombardeerd, werden mensen opgejaagd en/of vermoord. De gelijkenissen zijn verbluffend.
Kortom, lees het, klassikaal, alleen of met ouders, het maakt niet uit, als het maar gelezen wordt.
ISBN 9789082470123 | Hardcover | 128 pagina's | Rose Stories | mei 2017
In samenwerking met Oxfam Novib | Leeftijd: 9+
© Dettie, 09 mei 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
