Pat van Beirs
Categorie: Recensies 13-15jr
Galgenmeid
Samen met Karel de Kerkpisser, de beste beurzensnijder van Antwerpen, gaat Gitte Niemandsdochter elke dag op pad om rijke mensen wat minder rijk te maken, oftewel ze stelen wat ze te pakken kunnen krijgen. Maar die dag heeft Gitte pech, tijdens het stelen van een martervel wordt ze gesnapt door de gezelschapsdame van de jonge bezitster en er volgt een arrestatie en daarop een ter dood veroordeling...
Gitte (geboren in 1567) is de dochter van een hoer en een Spaanse edelman, hertog Almendraje. Hij was de rechterhand van de hertog van Alva in de strijd tegen de ketters. Haar moeder, Rosse, heeft Gitte achtergelaten bij het weeshuis van meester Adriaan en zijn vrouw Greta. Ze zal opgeleid worden tot dienstmaagd. Maar Gitte droomt van een reis naar Spanje, ze wil haar vader zoeken en bij hem gaan wonen. Maar dat zit er niet in. In 1576 vertrekken de Spanjaarden en Gitte blijft gewoon in het weeshuis in Antwerpen.
Maar ze zou geen dienstmaagd worden. Op dertienjarige leeftijd wordt Gitte meegegeven aan Peerken, een apotheker. Hij reist samen met Esmee zijn vrouw, Slimme Ricus, Karel de Kerkpisser en de heilige Franciscus met zijn vier honden, genaamd Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes, de kermissen van de zeventien provinciën af. Ze verkopen daar de wonderdrank van Peerken. 's Winters als het te koud is om rond te reizen verblijven ze in Antwerpen in een huis dat De Gouden Schaar heet. Van Karel leert Gitte alles wat een goede dievegge moet kunnen maar nu is ze opgepakt en ze zal opgehangen worden...
Door een klein wonder wordt ze echter op het nippertje van de galg gered, ze weet de onderbaljuw er van te overtuigen dat haar vader een Spaanse hertog is en adviseur is van de Spaanse koning Filips de Tweede. Gitte mag zelfs naar Spanje, naar haar vader... maar voor de zekerheid is ze gebrandmerkt boven haar borst, een schandmerk waaraan iedereen kan zien dat ze geen vlekkeloos verleden heeft. In ruil voor haar leven moet ze bij hertog Almendraje spioneren voor de Nederlandse prins van Oranje. Ook moet ze de strategische zeekaarten van de hertog stelen. Dat zal de Nederlanden aan de overwinning helpen.
Opgetogen reist Gitte naar Sevilla, ze leeft nog én zal haar vader ontmoeten. Maar alles loopt anders dan ze dacht. De hertog en zijn vrouw zijn goed voor haar, ze wordt erkend, heeft een heerlijk leven en gaat veel om haar vader en 'moeder' geven. Ook de stad staat haar erg aan, helemaal als ze don Domingo ontmoet heeft, hij is dé man voor haar.
Kortom, ze wil in Spanje blijven en onder haar opdracht uit zien te komen, maar hoe?
Jean Claude van Rijckeghem & Pat van Beirs schreven samen ook het boek Jonkvrouw waarvoor ze de Thea Beckmanprijs (nu Archeon jeugdboekenprijs genaamd) de prijs voor het beste historische jeugdboek, ontvingen. Dat boek heb ik helaas niet gelezen maar gezien het fraaie verhaal in dit boek verbaast me die prijs niet. De heren weten een sfeer te scheppen die je gelijk mee zuigt in het Antwerpen van de zestiende eeuw en het verhaal houdt je vast tot de laatste bladzijde. Het frappante is dat de taal zelfs modern aandoet terwijl de omgeving- en kledingbeschrijvingen evenals de gebruiksvoorwerpen zo duidelijk bij de genoemde periode horen. Zeer knap gedaan.
De beschrijving van de geschiedenis uit die tijd, die toch vrij heftig was, is op een zeer prettige manier verweven met het verhaal van Gitte.
Het is een geweldig fascinerend verhaal waar menig historische roman voor volwassenen niet aan kan tippen. Grote aanrader!
NB Het boek heeft inmiddels De boekenleeuw 2011 gewonnen. De jury vond het een boek met geraffineerde personages en een charmante hoofdpersoon, een schelmse meid die zich schijnbaar probleemloos door alle lagen van de bevolking beweegt. ‘We hebben ons bijzonder geamuseerd met de spitse dialogen en gevatte observaties die deze Gitte in haar verhaal verwerkt, en door haar verwonderde ogen ontdekten we mee het zestiende-eeuwse Antwerpen en Sevilla. […] Bijzonder getroffen waren we ten slotte door de eenheid in een boek van deze omvang.
ISBN 9789022323663 | Paperback | 496 pagina's | Uitgeverij Manteau | september 2010
Leeftijd: 14+
© Dettie, 10 juli 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Jonkvrouw
Edward III van Engeland (1327-1377) was als hertog van Gascogne een vazal van de Franse koning. Dit betekent dat hij een eed moest afleggen waarin hij zwoer de Franse koning Philips VI trouw te zullen dienen. In Gascogne wilde hij echter zo onafhankelijk mogelijk zijn en zijn ambtenaren sloegen bevelen van de Franse koning dikwijls in de wind. Omdat Edward zijn ambtenaren niet ter verantwoording riep, beschuldigde Philips hem ervan niet trouw te zijn aan zijn eed. Edward reageerde door de Franse kroon op te eisen: hij was een kleinzoon van de beroemde Franse koning Philips IV (1285-1314) en beweerde dat hij daarom meer recht had op de troon dan zijn rivaal, die slechts een neef was van Philips IV. De strijd tussen de twee mannen groeide daarom uit tot een dynastiek conflict: twee families de Engelse Plantagenets en de Franse Valois streden om een en dezelfde troon.
De oorlog had ook een economische achtergrond. Frankrijk en Engeland streden met elkaar om controle over de lucratieve wol- en lakenhandel. Engeland exporteerde veel wol naar Vlaanderen, in die tijd het industriële hart van Noordwest-Europa. In Vlaamse steden als Gent en Brugge werd de wol gebruikt om laken te produceren, dat tegen hoge prijzen elders werd verkocht. De Franse koning wilde graag meer grip krijgen op deze handel, die zich grotendeels op zijn grondgebied afspeelde: het graafschap Vlaanderen maakte namelijk deel uit van het Franse koninkrijk. ( Zie ook: De honderdjarige oorlog)
In het jaar 1346 vindt de slag bij Crécy plaats. Hier worden de Fransen verslagen en nemen de Engelsen Calais in. En in 1347 breekt de pest uit in Europa. Tegen deze achtergrond (jammer dat deze gegevens niet in het boek bijgevoegd zijn!) speelt het verhaal van Marguerite zich af.
De schrijvers laten Marguerite in de ik-vorm vertellen, van haar geboorte tot haar 15e levensjaar. Daardoor kunnen zij een prachtig beeld geven van het leven in de Middeleeuwen. Ze slagen er in de lezer al vanaf de eerste pagina te boeien.
Marguerite is de enige dochter van de graaf van Vlaanderen. Hij woont in Male, vlak bij Brugge.De graaf is teleurgesteld dat hij geen zoon heeft, maar Marguerite blijkt niet echt het dametje te worden dat ze zou moeten zijn: ze banjert door de polders in het gezelschap van jongens, en leert omgaan met dolk en zwaard. Ze is brutaal en vrijgevochten. Als ze op huwbare leeftijd komt, wil haar vader dat ze door haar huwelijk banden legt met Engeland. Maar aan de Franse kant is er ook een huwbare hertog, de hertog van Bourgondië. En eigenlijk wil Marguerite alleen maar huwen uit liefde. Dan breekt de pest uit, en Marguerite denkt dat zij het over hen en het volk heeft afgeroepen.
In het boek lopen fictie en historie door elkaar. De heldin uit de roman, jonkvrouw Marguerite, Margaretha van Male, heeft echt bestaan. De dochter van Lodewijk van Male, de laatste Graaf van Vlaanderen, leefde tussen 1348 en 1405 en trouwde in 1369 met de Franse prins Filips de Stoute. Het is een heerlijk boek, je zou haast zelf die Marguerite willen zijn.
Zie ook http://nl.wikipedia.org/wiki/Margaretha_van_Male
ISBN 9050164463 | Hardcover | 279 pagina's | Facet | 2005
Leeftijd: 14+
© Marjo, december 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer: