Ton van der Lee

Toon alleen recensies op Leestafel van Ton van der Lee in de categorie:
 

Geheimen van de Maasai Geheimen van de Maasai


inwijding in een bedreigde cultuur
filmmateriaal: Jandries Groenendijk
tekst: Ton van der Lee

Wie kent ze niet, de Maasai, een oud Afrikaans volk wat sterk tot de verbeelding spreekt. De journalist Ton van der Lee, en de filmer Jandries Groenendijk, zelf ingewijd als Maasai, gaan op zoek naar dit volk met zijn aloude tradities. Hoewel er al veel bekend is over dit volk blijven er nog veel mysteries omdat veel rituelen geheim zijn. De huidige heilige leider van de Maasai, Mokompo, leeft in een tijd dat zijn stam met uitdreiging bedreigd wordt. De eeuwenoude tradities komen onder druk te staan doordat steeds meer Maasai in de stad wonen of gaan studeren. En heilige grond en bossen dreigen verloren te gaan aan projectbouw of illegale houtkap. Om de cultuur van de Maasai vast te leggen voor de volgende generaties en als appèl voor regeringen en beleid dat hun heilige grond cultuurgoed is heeft hij de filmer Groenedijk de afgelopen jaren toestemming gegeven het leven van de masai te filmen. Groenendijk filmde het dagelijks leven van de Maasai, maar ook de heilige rituelen van de besnijdenis, de Eunoto-ceremonie, als de jonge krijgers mannen worden, en een vruchtbaarheidsceremonie.

Een ding had Groenendijk nog niet gefilmd, de heilige leider van de Maasai, in het heilige bos. En met name dan ook de Heilige Hoorn. Deze Hoorn hoort bij een oude Maasai legende… Lang geleden, in een tijd van hongersnood en grote droogte, toen de Maasai vreesde dat hun God, Enkai, hen verlaten had, verscheen er als antwoord op hun wanhopig gebed een jongeman, Kidongoi genaamd, in zijn hand had hij een hoorn vol magische stenen waarmee hij de toekomst kon voorspellen. Waar hij de grond aanraakte verscheen water, en overal waar hij liep verscheen groen gras. Hij was de redder Van de Maasai. Bij zijn naderende dood droeg hij zijn taak over aan zijn zoon. De afstammelingen van Kidongoi, de Engidongi wonen nog steeds op de heilige bergtop. Hun heilige leider, de leider van alle Maasai beheert nog steeds de heilige hoorn. Maar enkele Maasai krijgen die hoorn te zijn. Geen Westerling heeft hem ooit aanschouwd.

In dit boek gaat Groenendijk samen met de journalist Ton van der Lee op zoek naar Engidongi en de heilige leider Mokompo. Op hun reis ontmoeten ze verschillende Maasai stammen, met als climax de ontmoeting met de Engidongi in het Heilige bos. Over of ze ook daadwerkelijk de Heilige hoorn mogen filmen wordt je als lezer tot de laatste bladzijde in spanning gehouden.
Het boek bevat niet alleen het verslag van deze reis, met prachtige foto’s, maar óók een dvd met 80 minuten verslag van alle Maasai ceremonies en de ontmoeting met de Engidongi en hun leider. Buitengewoon uniek en indrukwekkend materiaal. Wel heftig om te zien af en toe, zowel bij de vruchtbaarheidsceremonie als bij de Eunoto ceremonie sommige mannen en vrouwen door de rituelen en hallucinerende stoffen behoorlijk buitenzinnen raken.
De beelden van de landschappen zijn ook práchtig. Je kunt de dvd los kijken, maar omdat er geen begeleidende stem bij is moet je eigenlijk eerst het boek gelezen hebben om de context van de ceremonies een beetje te begrijpen.

Ikzelf ben altijd gefascineerd geweest door dit volk, en, los van hun geschiedenis, met name door hoe een eeuwenoud volk met eeuwenoude rituelen zich staande houdt in het moderne leven van de 21ste eeuw. En het spanningsveld wat dat met zich mee brengt nu steeds meer Maasai in de stad wonen en werken, vaak als nachtwaker. Of ze studeren, wat aan de ene kant aangemoedigd wordt, en aan de andere kant met angst wordt bekeken. In dit boek voel je dat spanningsveld bijna letterlijk in het verhaal van een Heilige priester, hoog in de orde, een heilig man, die door de week als schoonmaker in een vakantiepark blijkt de werken, en ’s avonds danst voor de toeristen.
Uit angst dus voor het verlies van zijn cultuur gaf een in isolement levende Heilige leider toestemming om heilige rituelen filmen wat uiteindelijk leidde tot dit mooie boek en de bijbehorende DVD met unieke beelden. 


ISBN 9789050189521 | Paperback | 207 pagina's | Uitgeverij Balans | januari 2009

© Willeke, 30 juni 2009


Lees de reacties op het forum en/of reageer: