Nicole Montagne
Een makelaar in Pruisen
Nicole Montagne
Nicole Montagne is grafica en schrijfster en dat is een mooie combinatie zo blijkt. Dankzij haar grafische werk heeft ze een speciale benadering, een speciale manier van kijken naar alles, wat ze mooi weet te verwoorden in haar verhalen.
Het titelverhaal gaat in feite over geschiedenis en hoe je die beleeft, en wat is geschiedenis eigenlijk?
De schrijfster is, met man en dochters, op zoek naar een huis in de buurt van Berlijn. Er stond een oude, kleine school te koop in deelstaat Brandenburg in voormalig Oost-Duitsland. Het dorpje van de school telde 140 inwoners en het schooltje had één klaslokaal met podium, twee badkamers en twee keukenruimtes 'omdat in de tijd van de DDR vaak twee gezinnen tegelijk in één woning werden geplaatst'. Er was een kelder, een kamer met gele keramische kacheloven, in een niet gerenoveerde kamer zagen ze jute in lemen muren... Kortom het was een bijzonder huis dat uitkeek op het plaatselijke goed verzorgde kerkhofje.
Ze namen de woning niet maar toch, stelt Nicole, is het wel bijzonder dat je in een zeer korte tijd een hele geschiedenis meekrijgt over zo'n plaatsje en haar bewoners. Ze wisten nu elkaar verhalen te vertellen over het vroeg achttiende eeuwse schooltje, over de bewoners van het huis en het kerkhof met het monument voor de gevallenen uit de Eerste Wereldoorlog. Ze wisten nu dat er een Gaststätte was en dat daar elke dag een bakker en een postbode kwamen en dat er, ook dagelijks, vijf bussen reden, reden ze niet dat was er de belbus. Er was haar verteld dat de streek zwaar gesubsidieerd werd. Dit alles was ze in maar een paar uur te weten gekomen.
Toen Nicole de volgende dag in Berlijn liep, realiseerde ze zich ineens dat het begin van de Invalidenstrasse waarschijnlijk al 140 inwoners telde en dat op dat kleine stukje meer te koop was dan in het hele dorpje.
'Even was ik mijn maatgevoel kwijt. Zoals je kunt hebben wanneer je een bepaalde periode weinig geld bezit; dan is alles onevenredig duur. Of wanneer je een wandelvakantie hebt gemaakt, wanneer je weken hebt gelopen, dan gaat willekeurig welk vervoermiddel ineens belachelijk snel. Zo is het ook wanneer je een piepklein dorp bezoekt en je jezelf voorstelt dat je er zult wonen. Dan wordt iedere stad, heel even, onmetelijk groot.'
Als ze even later met haar dochters op het terras zit, beleeft Nicole weer een stukje geschiedenis want op datzelfde terras zat ze vroeger ook toen hun oudste dochter net een half jaar oud was.
En zo heeft ze op alles haar eigen kijk en visie waarbij beeldende kunst veelal het hoofdonderwerp vormt. Vooral haar verhalen over de tijd dat ze regelmatig in Praag verbleef zijn heel apart en aanschouwelijk weergegeven, het was een heel andere wereld dan waar wij in leefden.
Ook weet ze heel boeiend te vertellen over landschappen of foto's die haar doen denken aan kunstwerken. Zoals de foto van Tolstoj met zijn dochter aan het strand in de Krim die haar denken aan het schilderij Melancholie van Edvard Munch. Op de bijgaande zwart-wit afbeeldingen kun je zien waarom dat schilderij bij haar opkwam. En zo heeft ze meer voorbeelden. Erg fascinerend om te lezen.
Het boek is opgedeeld in vier delen en elk deel vertegenwoordigt een aantal besproken onderwerpen.
In deel 2 Grafici en fotografen is er een hoofdstuk dat dankzij de titel 'De blote billen van Simone de Beauvoir' onmiddellijk de aandacht trekt. Aan de woorden 'blote billen' koppel je niet gelijk madame Beauvoir. Nicole zag een foto van een naakte Simone vanaf de rug gezien en was geschokt, maar waarom eigenlijk, vroeg ze zich af. Wat volgt is een uitermate boeiende kijk op het zich naakt laten afbeelden van schrijvers en waarom de ene naaktfoto je wel choqueert en de andere niet.
In deel 4 Imago's, beelden en identiteiten is onder andere de reactie van Nicole op 'Zwagerman over Leibovitz' te lezen. Nauwgezet en in bevlogen bewoordingen, geeft ze haar visie over wat Zwagerman bespreekt in zijn essay 'Kijken naar de pijn van dierbaren: Annie Leibovitz en Susan Sontag' het overzichtswerk A photographers life; 1990-2005 van fotografe Annie Leibowitz. Er blijft geen spaan heel van het essay van Zwagerman, Nicole weet alles te weerleggen en toe te lichten waarom het niet klopt wat hij schrijft of waarom de visie van Zwagerman niet juist is.
Ook het betoog over de complete stilte, wat mij eveneens erg stoorde, rond de dood van presentator en programmamaker Anil Ramdas is recht uit haar hart geschreven, waardoor Ramdas alsnog, en zeer terecht, eer betoond wordt.
Eigenlijk zou je over elk onderwerp waarover Nicole haar blik laat schijnen en haar zegje doet wel wat willen vertellen want haar verhalen zijn stuk voor stuk bijzonder. Het zijn allemaal kleine 'nadenkertjes'. Een boek om naast je bed te laten liggen om er telkens opnieuw een stukje in te lezen en daarna lekker erover liggen nadenken en er de volgende morgen nog even verder inwendig over lopen filosoferen.
Prima, interessant en fascinerend boek.
ISBN 9789460041457 | Paperback | 192 pagina's | Uitgeverij VanTilt | januari 2014
met zwart wit afbeeldingen, bibliografie, verantwoording en personenregister
© Dettie, 17 maart 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
