Hugo Verkley
Straatgeheimen
verhalen van dak- en thuislozen
In dit boek maakt Verkley 16 portretten van dak en thuislozen uit en rond Utrecht. Als je de verhalen leest, kun je niet anders dan huiveren om het ontzaglijke leed wat mensen soms mee moeten maken. Niet iedereen zal er in die omstandigheden voor kiezen om op straat te leven, of om, in sommige gevallen, aan de drank of drugs te gaan, maar het maakt je al lezend wel milder in je oordeel. Om het te redden in dit leven heb je namelijk ook gewoon een behoorlijke dosis geluk nodig en sommige mensen hebben dat letterlijk al vanaf hun geboorte niet. Opvallend vond ik dat in heel veel verhalen ouders heel jong stierven of dat er sprake was van ernstig geweld, verwaarlozing of misbruik.
Een deel van de geïnterviewden is vluchteling of illegaal. Michel bijvoorbeeld, wiens vader in Libië werd vermoord door kolonel Khadaffi. Zijn moeder overleed vijf jaar later door alle stress. Michel besloot te vluchten en verblijft sinds die tijd illegaal in ons land en op straat.
Een aantal van de geïnterviewden zijn psychiatrische patiënten of hebben een psychiatrisch verleden zoals de negentien jarige Roman, of Els, die na een traumatische gebeurtenis inmiddels twee psychoses achter de rug heeft. Ze leeft nu op straat en is daar naar eigen zeggen tamelijk tevreden. Al doet de verzuchting dat ze wel erg graag een eigen kamertje met een slot op de deur zou willen, vooral door de toevoeging van dat slot, het ergste vermoeden over haar veiligheid op straat.
Sommige verhalen bleven lang in mijn hoofd zitten. Het verhaal van Wilma bijvoorbeeld, die als klein meisje misbruikt en mishandel werd. Later gebeurt er in haar relaties hetzelfde. Heroïne en cocaïne zorgen een tijdje voor een uitweg. Nu is ze al twintig jaar clean, maar de pijn van het leven is te groot. Ze heeft zich voorgenomen om het totdat haar jongste dochter 21 is vol te houden. Dat is in 2016. De foto die bij het verhaal staat raakte mij zeer. Het verdriet en de uitzichtloosheid zijn van haar gezicht af te lezen. Wilma is begin vijftig, maar haar gezicht is dat van een oude uitgebluste vrouw.
Mooi vond ik het verhaal van de vriendschap tussen Albert en Wijnand. Al meer dan twintig jaar dwalen ze samen over straat. Wijnand is de onrustige van het stel, hij kan nergens blijven en nauwelijks op zijn stoel blijven zitten. Albert heeft meer rust, hij is grafisch ontwerper geweest en maakt ook nu nog mooie kunst. Beide mannen hebben een slechte jeugd achter de rug. Albert werd in de oorlog ten vondeling gelegd. De moeder van Wijnand overleed toen hij veertien was. Zijn vader mishandelde hem. Ook Wijnand zelf worstelt met agressie in die periode, hij verhuist van tehuis naar tehuis en komt uiteindelijk op straat terecht. Tot hij bij het Leger des Heils Albert ontmoet.
Op de scooter van Albert rijden ze een paar jaar Europa rond. Onafscheidelijk. Soms slapen ze in een kerk of een school, vaker buiten. Uiteindelijke keren ze terug naar Nederland en nu zwerven ze van stad tot stad. Altijd samen. De onrust van Wijnand zorgt ervoor dat ze nooit al te lang ergens blijven. Inmiddels heeft het stel eind 2013 een huisje in Utrecht gekregen. Albert kan er studeren en tekenen en Wijnand hoopt er eindelijk zijn rust te vinden. Als lezer hoop je dat dat ook daadwerkelijk gaat lukken, want zoals Albert al zegt;
“Je hebt slakken met een huis en slakken zonder huis. Naaktslakken.
Wij zijn naaktslakken.”
Het boek geeft de geïnterviewden letterlijk een gezicht en een verhaal, maar het boek schetst ook een wat breder beeld van deze groep dan wij doorgaans hebben. Niet iedereen is aan de drank en drugs en een aantal mensen hebben voordat ze dakloos werden een behoorlijk geregeld bestaan geleid. Een van de geïnterviewde was bijvoorbeeld gewoon kleuterjuf tot ze door een dramatische gebeurtenis waar ze getuige van is, totaal in de war raakte. De trauma’s van de meeste geïnterviewden vormen dan ook de eigenlijke rode draad in dit boek.
In zijn nawoord spreekt de Verkley de hoop uit dat zijn geïnterviewden hopelijk ooit de wind in de rug zullen krijgen. Die wens kan je al lezen alleen maar met hem mee wensen.
Een deel van de opbrengt komt ten goede van Straatnieuws Utrecht
ISBN 9789402114027 | Paperback | 133 pagina's | Brave New Books | februari 2014
© Willeke, 17 maart 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
