Esseline van de Sande
Ontmoetingen met Syriërs
Esseline van de Sande e.a.
Oudejaarsavond 2016, de bel gaat, ik doe open en voor de deur staan twee van mijn nieuwe Syrische buren, de zoon en zijn ontstellend lieve moeder. Zij geeft me een plantje, prachtig in cellofaan verpakt met feestlinten. Ze knikt me stralend toe. 'We wish you a Happy New-Year!' zegt de zoon. Zij spreekt geen Engels maar is blij en lacht en knikt me hartelijk toe.
Ik sta stuntelig in de deuropening, ik voel me ontredderd, overweldigd, geraakt. De tranen springen in mijn ogen. Zij geven mij een plantje! Zij die allerlei ellende hebben gezien en meegemaakt. Ik roep maar dat ik het 'so kind and so sweet' vind en weet me geen raad. Wat moet ik doen? Ik wil ze knuffelen en verwennen en zeggen dat ik zo blij ben dat ze veilig hier zitten en eindelijk een huis hebben. Ik wil ze binnenhalen, kortom, ik sta te hakkelen en te stotteren en te vertellen dat ik het zo aardig vind. Ze knikken me nog een keer heel hartelijk toe, draaien zich om en lopen de galerij af, terug naar hun huis. Later hoorde ik dat ze al hun naaste buren een plantje hadden gegeven, dat was de gewoonte in Syrië...
Het liet mij met een ongemakkelijk gevoel achter, wat moest ik doen, hun ook een plantje brengen? Of oliebollen brengen of zoiets? Had ik ze binnen moet vragen of juist niet? Geen idee, misschien beledigde ik ze dan wel. Mijn buren hadden hetzelfde... zij wisten ook niet wat te doen.
Door deze gebeurtenis besefte ik pas goed, hoe weinig ik weet over Syrië, behalve dat de stad Aleppo platgeschoten is en duizenden inwoners van Syrrië de vreselijke toestand in hun land ontvlucht zijn. Ook besefte ik dat het nieuws dat wij voorgeschoteld krijgen, erg op het Westen, Amerika en op de boze daden van Poetin gericht is. Als we al ander dan oorlogsnieuws krijgen uit landen als Libanon, Egypte, Syrië etc. dan is het vaak in de vorm van een eenmalige documentaire zoals Van Nablus naar Ninivé of Wedding Day van Lieve Blanquaert die o.a. een bruiloft in Jordanië versloeg. Wat natuurlijk lang niet toereikend is om enig benul te krijgen van het leven in Syrië en haar inwoners.
Dit boek vormt dan ook een zeer welkome informatiebron. Een aantal mensen hebben hun bijdrage geleverd om ons wegwijs te maken rond de geschiedenis van Syrië, over de regering, de geloofsopvattingen en geloven, de gebruiken, de zeden en gewoonten en het dagelijks leven.
Esseline van de Sande heeft zes jaar in Damascus gewoond en zij opent het boek met het verhaal over een tocht die zij samen met een vriendin maakte in een kajak over de Eufraat. Daarin is vooral de enorme gastvrijheid van de mensen die ze onderweg ontmoeten opvallend. Ze zijn overal welkom, en eten wordt onmiddellijk gedeeld, zelfs de gids die de twee vrouwen rondleidt door Fort Europa nodigt hen uit voor de lunch alsof het de normaalste zaak van de wereld is - wat het voor hem ook is -.
Vervolgens levert Carl Stellweg ons de in zeer heldere bewoording de ontstaansgeschiedenis van Syrië. In 1915 bepaalden Mark Sykes en George Picot de indeling van het Midden-Oosten in het Sykes-Picot verdrag, Een paar lijnen werden getrokken op de tekentafel en zie, daar hadden we Libanon, Jordanië, Syrië, Irak enz. Deze landen bleven nog lang onder het mandaat van de Fransen of Britten. De houding van deze twee landen was vooral op eigen gewin uit, zoals de hele koloniale tijd dat ook was. Ook de politieke toestand in het land en de invloed van de diverse geloven doet Stellweg klip en klaar uit de doeken.
Daarna volgen o.a. de verhalen van Syriërs zelf. Zoals de architect die het geluk had in Nederland uitgenodigd te worden als architect-in-recidence. Hij had zich volgens de inlichtingendienst misdadig gedragen omdat hij medische hulp verleende aan 'de vijand' en moest vluchten. Hij is nu o.a. vrijwilliger in een vluchtelingenkamp Jordanië. Een ander was rechter in Syrië en hij probeert nu een bestaan in Amersfoort op te bouwen. Hij doet nu o.a. vrijwilligerswerk in een verzorgingshuis. Hij vertelt ook over de vreemde dingen die hij het hoofd moest bieden, zo zat hij bijna zonder stroom omdat hij niet wist dat je dat zelf moest regelen met een elektriciteitsbedrijf.
Mariette van Beek vertelt dat de meeste Syriërs zich vooral Arabier voelen. Maar ze geeft ook inzicht in de gewoontes binnen de verschillende geloofsgemeenschappen, zoals de Koerden, Christenen, Soenieten, Sjiïeten, Alawatien. Deze laatsten hebben overigens vaak de regeringsbanen. Over het geloof wordt zelden onderling gesproken. 'Jouw God is jouw zaak'.
En zo passeren allerlei onderwerpen de revue. De sterke Syrische Tomador Hassou strijdt voor de vrouwen en vertelt aan Nicolien Zuijdgeest wat haar strijd inhoudt. Een fascinerende en inspirerende vrouw.
Het hoofdstuk Hoe gaat het bij de Syriërs geschreven door Esseline van de Sande vormt als het ware een handleiding voor de Nederlanders. Daarin zijn de gewoontes in en buitenshuis beschreven. Soms grappig om te lezen hoe een goedbedoeld gebaar of cadeau heel anders uitgelegd kan worden.
Bijzonder is ook de rol van soaps in Syrië lezen we in het hoofdstuk geschreven door Hassnae Bouazza. In tegenstelling tot Nederland geven de soaps de werkelijkheid weer! Wil je het Syrische dagelijkse leven leren kennen kijk dan naar hun soaps. Natuurlijk worden daarin niet de misstanden getoond, want dat mag dan weer niet. Dit verhaal is hier te lezen
Kortom, in dit boek lezen we alles wat we zouden moeten of willen weten over onze nieuwe buren. Het eten en de eetgewoontes, de muziek, de manier van elkaar begroeten, de vormen van onderwijs, de poëzie die zo'n belangrijke rol speelt in de Syrische cultuur enz. enz.
Het boek heeft mij een hoop geleerd - ik wist schandalig weinig zo bleek - en vormt voor mij een vraagbaak in de omgang met mijn vriendelijke, hartelijke buren. Bij deze wil ik de schrijvers en samenstelllers daarvoor hartelijk bedanken. Het boek maakt alles voor mij én mijn buren een stuk makkelijker.
Geïnterviewden: Bengin Dawod (architect), Refat Alhomsi (rechter), Tomador Hassoun (feministe), Araa al-Jaramamani (soapschrijfster), Amer Shanati (muzikant), Adonis (dichter), Daada Kajo (romanschrijfster), Maher al-Sabbagh (kok) en Rosh Abdelfatah (theater/film maker)
Met bijdragen van: Esseline van de Sande, Carl Stellweg, Rafif Jouejati, Hassnae Bouazza, Mariette van Beek, Nicolien Zuijdgeest, Ine Smeets, Piet Hermans, Emmy van Hees en Kees van Teeffelen.
ISBN 9789460160684 | Paperback | 160 pagina's | Informatie Verre Reizen | oktober 2016
Met achterin boekentips, handige adressen, websites etc.
© Dettie, 08 maart 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
