Volkmar Essers
Matisse
Zoals bij bijna elke grote impressionistische schilder gebeurde, werd zijn werk aanvankelijk niet erg gewaardeerd en hij kon nauwelijks de kost verdienen voor zijn vrouw en twee kinderen. Matisse denkt er zelfs aan te stoppen met schilderen. Gelukkig heeft hij dat niet gedaan.
In het boek lezen we dat Matisse rond 1905 tot de fauvisten (de wilden) werd gerekend. Dit vanwege 'de heftigheid van kleuren' die in schilderstukken gebruikt werden. Matisses schilderij Vrouw met hoed veroorzaakte een enorme opschudding en juist dankzij dit 'schandaal' steeg de marktwaarde van Matisse. Het doek werd gekocht door Michael Stein. Leo, Gertrude, Michael en Sarah Stein kochten veel van zijn doeken en stimuleerde anderen om dat ook te doen. Zo langzamerhand krijgt Matisse de erkenning die hij verdient.
Heel bijzonder om te lezen is dat één doek in allerlei vormen steeds weer terugkeert in het werk van Matisse. Het doek is getiteld De levensvreugde en volgens Matisse begon zijn levenswerk met dit doek. Opnieuw veroorzaakte dit schilderij grote opschudding. Het is bijna grappig om, met onze kennis achteraf, het oordeel van Paul Signac te lezen:
"Matisse, wiens kunst ik tot nu toe waardeerde, is volgens mij een geheel verkeerde weg ingeslagen. op een tweeëneenhalve meter lang schilderij heeft hij uitzonderlijke figuren met een duimdikke lijn begrensd. vervolgens heeft hij het geheel met glansloze, duidelijk afgebakende kleuren gemarkeerd, die zo helder als ze zijn stuitend zijn. Ach, die felroze kleuren. het herinnert mij aan [...] de bonte uithangboren van de ijzer-, garen-, en bandhandelaren."
Leo Stein daarentegen vond het schilderij het belangrijkste van zijn tijd en kocht het.
In latere schilderijen van Matisse, zoals zijn beroemde schilderij De dans of Blauw naakt (herinnering aan Biskra), en de latere versies van Blauw naakt I t/m IV vinden we dus steeds elementen uit De levensvreugde, het oerdoek, terug.
Ook wijst de schrijver ons op het wisselende werk van Matisse. Periodes van zeer abstract werken worden afgewisseld met meer realistisch werk. Hoewel heldere kleuren altijd de overhand hebben.
Frapant is ook dat de carrière van Matisse dankzij een ziekte begon maar dat ook zijn latere werk aan het eind van zijn leven door een ziekte wordt beïnvloed. Omdat hij in een rolstoel terecht kwam begon Matisse met zijn minstens zo beroemd geworden knipwerk, het wordt de periode van "papiers gouaches et découpés" genoemd. Hij werkte met geverfd papier waar hij vormen uit knipte.
Het is wonderbaarlijk te lezen hoe deze man elke keer als een Phoenix uit zijn as herrees. Na vele ziektes en een erg zwak gestel wist hij iedere keer overeind te krabbelen en zich aan zijn lichamelijke conditie aan te passen zodat hij toch zijn kunst kon blijven maken.
Een erg prettig leesbaar boek waarin een enkele keer termen voor de insider, de kunstkenner, gebruikt worden. Gelukkig gebeurt dit niet al te vaak zodat alle verdere informatie voor mij als leek, goed te begrijpen is. Het boek is voorzien van veel gekleurde illustraties zodat we de artistieke ontwikkeling van Matisse uitstekend kunnen volgen.
Aan het eind van het boek staat een mooi chronologisch overzicht met kleine foto's over de belangrijkste gebeurtenissen in het leven en werk van Matisse.
Het is een boek uit de 20 delige serie 'Moderne Meesters' die de Volkskrant in 2010 samen met Tasschen uitgaf. Hopelijk zijn de andere boeken net zo interessant en helder geschreven als dit boek.
ISBN 9789461060099 | Hardcover | 95 pagina's | Taschen | 2010
© Dettie, 13 augustus 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
