Marrigje Rikken
Melchior d'Hondecoeter Vogelschilder
Marrigje Rikken
Opnieuw een goed verzorgd, helder en duidelijk boekje uit de Rijksmuseumreeks.
Dit keer over het werk van de familie d'Hondecoeter en met name Melchior d'Hondecoeter. Deze is vooral bekend om zijn prachtige vogelschilderijen.
Wat bezielde hem om zich toe te leggen op het schilderen van vogelstukken? Wel... In de Gouden Eeuw was de concurrentie onder schilders enorm, en daarom kozen veel schilders ervoor om zich in één genre te specialiseren.
Jacob van Maarland was bekend om zijn landschappen. Bartholomeus van der Helst was een bekwaam portretschilder en Aart van der Neer schilderde voornamelijk nachtlandschappen.
Weinig kunstschilders, schilderden vogels en de schilderijen van d'Hondedoeter vielen erg in de smaak en deden het goed als wanddecoratie in de interieurs van de grote stads- en landhuizen. Bovendien sloten de voorstellingen goed aan bij dierenverzamelingen van de rijke burgers. Maar er speelde meer mee in de keus van Melchior om zich toe te leggen op vogels.
Melchior stamde uit een kunstenaarsfamilie. Overgrootvader, grootvader, vader en oom waren kunstschilder van beroep. Melchior kreeg het vak als het ware met de paplepel ingegoten. Grootvader Gillis schilderde voornamelijk boslandschappen met dieren. Vader Gijsbert schilderde dezelfde onderwerpen maar had meer aandacht voor de dieren in zijn schilderstukken. Melchior volgt zijn vader op maar hij plaatst de dieren meer op de voorgrond, zij worden het onderwerp van een schilderij. Ook schilderde Melchior losser dan zijn vader. Bij Gijsbert werden de dieren nogal statisch en naast elkaar afgebeeld. Melchior laat de dieren contact met elkaar hebben, de dieren reageren op elkaar.
Na de dood van zijn vader gaat Melchior in de leer bij zijn oom Jan Baptist Weenix en schildert daar veel jachtbuitstillevens in navolging van zijn oom. Na de dood van zijn oom verhuisde 'd Hondecoeter, dan 23 jaar, naar Den Haag. Waar hij veel jachtbuitstillevens en trompe-l'oeils schilderde zoals bijvoorbeeld buitgemaakte vogels hangend en liggend in een nis, daardoor kon hij diepte aanbrengen in zijn schilderijen.
Maar waar Melchior d'Hondecoeter vooral bekend om is geworden, zijn de vogels. Veel levendige pluimveetaferelen waarin bijvoorbeelde vechtende hanen afgebeeld worden, spectaculair is het schilderij 'Gevecht tussen haan en kalkoen (1688)'. Ook exotische vogels zijn onderwerpen op zijn schilderijen. De burgerij werd in die tijd namelijk steeds rijker en legden o.a. volières en privé-dierentuinen aan. Op de schilderijen van Melchior verschijnen nu witte pauwen, kraanvogels, flamingo's, papegaaien, schildpadden, aapjes.
De kracht van d'Hondecoeter is dat hij alle dieren een natuurlijke houding heeft gegeven. Bovendien zit er in veel van zijn schilderijen een enorme diepte wat d'Hondecoeter wist te bereiken door balustrades, trappen, poorten e.d. te schilderen. Elk schilderij lijkt een verhaal omdat de dieren onderling op elkaar reageren. En dan de kleuren en de details... in een woord schitterend!
Het boekje is een lust voor het oog door de vele afbeeldingen maar de tekst is eveneens erg prettig leesbaar. Opnieuw een aanrader.
Marrigje Rikken studeerde cum laude af op de Onderzoeksmaster Kunstwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in 17de-eeuwse Nederlandse schilder- en prentkunst. Sinds 2006 tot eind 2008 werkte ze bij het Rijksmuseum als junior conservator 17de-eeuwse Nederlandse schilderijen.
ISBN 9789086890446 | Paperback | 63 pagina's | Nieuw Amsterdam | december 2008
© Dettie, 13 maart 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
