Wenneke Savenije
Over Mozart Gesproken…. Wenneke Savenije in gesprek met musici
Wenneke Savenije in gesprek met musici
In Mozart kun je je makkelijk vergissen. Op het eerste gehoor huppelt veel van zijn muziek door het leven, het is licht en elegant en doet het bij uitstek goed op Classic FM. Klassiek voor beginners? Ja en nee. Dat is te zeggen. Toen ik ooit zelf piano speelde en er eindelijk aan toe was iets van Mozart te spelen drong het ineens tot me door. Met één noot of in één maat trekt Wolfi je een peilloze diepte in of geeft hij een wending aan het stuk die je verbaasd achterlaat. Oók in zijn composities die hij maakte als 8-jarige! Wolfgang Amadeus Mozart was minstens een genie en hij heeft in zijn korte leven meer hoogtepunten, geniale stukken en meesterwerken gemaakt, dan menig componist in een lang leven.
Mijn ontdekking van de Mozarthemel is geen unieke ervaring. Het overkwam Wenneke Savenije (muziekrecensente van NRC-Handelsblad) en als we ‘Over Mozart Gesproken’ mogen geloven bijna elke andere musicus die Mozart ‘doet’. Want, schrijft Savenije in haar introductie, “Mozart overkomt je, hij verleidt je op een onbewaakt moment.”
Waarom gaat iemand 36 musici interviewen over één componist? Omdat: “het altijd biografen en musicologen zijn die hun licht over Mozart laten schijnen. Maar Mozart spréékt tot ons in zijn muziek en zijn brieven, de rest is ballast. Zelden lees je wat musici over Mozart te zeggen hebben, terwijl zij toch juist degenen zijn die Mozart steeds opnieuw tot leven wekken. ‘Maak maar zo’n boek’, zei de uitgever.” En zodoende kwam er zo’n boek. Met een cd vol Mozart in mp3-formaat. Luisteren en lezen. Heerlijk.
In het boek laat Savenije een keur van musici aan het woord. Pianisten van Brautigam tot Soerjadi. Zangers, dirigenten, strijkers, blazers en een geestverwant (Frank Groothof). Elk interview heeft als motto een fragment uit een van de brieven van Mozart aan zijn vader. Er is steeds een link tussen dat stukje geschreven Mozart en wat de musicus vertelt. Elke musicus weet ook een nieuwe draai te geven aan de manier waarop je naar Mozart kunt luisteren. Savenije noemt het in haar introductie ‘dubbelportretten’ en dat is in wezen ook zo: in hun visie op Mozart nemen alle musici zichzelf mee en sommigen vertellen daar vrijelijk over. Dat levert mooie en soms ontroerende passages.
De ene musicus gaat diep in op het gevoel, het onaardse van Mozart, zoals Jaap van Zweden: “Als jij vanuit een bepaalde stemming naar de muziek van Mozart luistert, dan mag je het invullen zoals je het wil. Die vrijheid laat Mozart je gewoon. Wat dat betreft is Beethoven veel dwingender. Die sleurt je echt mee in een bepaalde toestand of een bepaald gevoel. Beethoven is de man van het aardse tranendal en Mozart is meer de figuur van het hemelse licht. Mozart gaat wel over mensen en al hun gevoelens, maar dat doorstraalt hij constant met hemelse lichtstralen.”
De ander vertaalt dit in de techniek: “Zo moet er bij Mozart worden afgerekend met het sostenuto-ideaal, het dynamisch volgehouden volume van een toon, dat beter bij Wagner dan bij Mozart past.”, zegt Frans Brüggen.
Theo Olof kijkt met Mozart terug op zijn leven: “En als ik dan doordenk, dan kom ik tot de conclusie dat ik toch vooral iemand ben die niet de diepte in durft te gaan. Dat heb ik wel geprobeerd, maar dan schrik ik en dan word ik bang. (…) Daarom heb ik altijd alles een beetje luchtig gehouden, en misschien was dat bij Mozart ook wel zo.”
Het boek leest als een trein. En iedereen is even lovend over Mozart. Daar krijg je op een gegeven moment wel een beetje genoeg van. Als het genie niet al in de hemel was, dan is hij er nu wel in geprezen. Er is een remedie tegen: niet achter elkaar doorlezen. Maar stukje voor stukje. Dan komt het samen met de muziek rustig binnen en krijgen Mozart en zijn musici de aandacht die ze verdienen.
De uitgever – Nieuw Amsterdam – verdient een compliment. ‘Over Mozart Gesproken’ is namelijk ook Een Fijn Boek. Het heeft een prettig formaat, een zachte kleur papier, een duidelijk lettertype, evenwichtige bladspiegel en, het boek valt mooi open! Is dat nou belangrijk? Ja, want zo is het ook nog prettig om het boek te pakken.
Wenneke Savenije’s Over Mozart Gesproken is een boek om te hebben en van te genieten.
ISBN 9046800614 | Gebonden | 376 pagina's | Nieuw Amsterdam | juni 2007
© yvonne philippa, augustus 2007
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
