Henk den Heijer
Geschiedenis van de WIC
Henk den Heijer
Deze uitgave van het boek Geschiedenis van de WIC (West Indische Compagnie) isde vierde herziene druk. De eerste druk van dit boek verscheen in 1994 In zijnwoord vooraf vermeldt de schrijver dat er sinds die tijd veel onderzoek isverricht, waardoor een herziening op een aantal inhoudelijke puntennoodzakelijk was. Met name inzake de rol die de Compagnie en de Nederlanders inhet Atlantische gebied hebben gespeeld. De titels van deze nieuwe studies zijnin het overzicht van de bronnen en de literatuurlijst opgenomen. Een mooigegeven voor anderen die geïnteresseerd zijn of eveneens onderzoek doen naardeze periode uit onze vaderlandse geschiedenis.
De opzet in deze nieuwe druk is ongewijzigd, waarbijDen Heijer de tweedeling intact gelaten heeft tussen de geschiedenis van deEerste, de oude Compagnie, en de Tweede WIC. Aan hun beider geschiedenis heeftDen Heijer zes hoofdstukken gewijd. Zoals ik ook al vermeldde bij de recensieover het boek van ons slavernijverleden van Balai is ook dit boek voorzien vanprachtige prenten. Op bladzijde 58 prijkt het schilderij van Paulus Moreelsevan Piet Hein. Niet bepaald het beeld dat je in je hoofd hebt van een zeehelddie de Zilvervloot voor ons heeft veroverd, zoals het liedje uit onzekinderjaren vertelt. Niet alleen zijn daden ‘benne’ groot, maar ook Piet Heinis aardig aan de maat, zoals te zien is op dit schilderij.Naast schilderijen van vooraanstaande sleutelfigurenvan de WIC, zijn ook prachtige oude kaarten afgebeeld en afbeeldingen vanAfrikanen en Indianen onder andere uit de Atlas van Stolk.
In het boek valt vooral op hoe de Compagnie aan eensoort grootheidswaanzin leidden die op een geldverslindende manier te werkging. Het oprichtingskapitaal van de Tweede WIC was een afgeleide van het oudeaandelenkapitaal, maar dat kapitaal was reeds lang verdwenen voordat deCompagnie maar failliet was gegaan. Daarmee doet de WIC ons denken aan dehuidige economische situatie, waarbij banken zich jaren rijker hebben gerekenddan ze werkelijk waren en geld beschikbaar stelden dat er eigenlijk niet was enook niet door de burgers terugbetaald kon worden, iets dat ook hier de verantwoordelijkenhadden kunnen voorzien. Op zoek naar steeds grotere rijkdom, status en aanzienwerd door de WIC gestreden en bloedige oorlogen uitgevochten tegen andereEuropese landen, waaronder Engeland, Portugal en Spanje om gebieden van elkaarte veroveren. Gebieden die uiteraard in eerste instantie al helemaal niet vandeze landen geweest zijn. Met het inzicht van nu, zoals Balkenende hetverwoordde, is dat voor mij altijd toch nog raar om te lezen. Het feit dat mener in die tijd van overtuigd was dat wat men deed heel normaal was en zelfs alsheldhaftig werd gezien. Het kolonialiseren van gebied dat toebehoorden aananderen en daarnaast ook nog de bevolking inschepen in het ene gebied enoverbrengen naar een ander gebied. Het beschouwen van anderen alsminderwaardig, onderontwikkeld en primitief en daarmee te rechtvaardigen dat weze kunnen verhandelen als goederen.
Zoals van veel momenten in de geschiedeniskunnen we ook van dit ‘moment’ leren dat we nooit meer op deze manier naarandere mensen mogen kijken. Het is heel moeilijk om je voorstellen hoe er inhet verleden werd gedacht en welke omstandigheden, bijvoorbeeld religie,denkbeelden over andere mensen en zelfs een combinatie daarvan, daaraan hebbenbijgedragen. Daarom is het ook goed om kennis te nemen van Degeschiedenis van de WIC.
Henk den Heijer (1950) is hoogleraar Maritieme Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn specialisatie is Atlantische geschiedenis, waarover hij diverse boeken en artikelen publiceerde.
ISBN 9789057308918 | Gebonden | 208 pagina's | WalburgPers | mei 2013
© Ria, 18 juni 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
