Annejet van der Zijl
Bernard
Een verborgen geschiedenis
Zo begint een artikel in het blad Boek over het boek Bernhard. Een verborgen geschiedenis van Annejet van der Zijl. Zij is op dit boek gepromoveerd.
En inderdaad haar boeken over Sonny Boy en Annie M.G. Schmidt heb ik met zeer veel plezier gelezen, mooie verhalen, niet sentimenteel, goed gedocumenteerd en vooral prettig geschreven. Ook dit boek is geschreven in haar zeer toegankelijke schrijfstijl maar het liet me lichtelijk verbijsterd achter.
Van der Zijl heeft vooral de levensjaren van Bernhard voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog besproken. Wat naar voren komt is een man die leeft voor de lol, van het ene feestje en jachtpartij naar het andere rent, een vrij slap karakter heeft maar vooral een moederskind is. Als het met zijn moeder maar goed gaat dan gaat het met Bernhard ook goed.
In feite weerlegt of bewijst Annejet alle verhalen en mythes rond prins Bernhard. Hij groeide aanvankelijk op als enig kind en werd aanbeden door zijn moeder. Zij vond haar zoon een zegen. Die liefde was wederzijds. Mama was alles. Nu was moeder Armgard geen doorsnee vrouw. Ze was een vrijgevochten vrouw en had zeer eigen opvattingen over het leven. De drie jaar jongere broer van Bernhard, Aschwin, telt nooit echt mee bij haar en Bernhard maar hij blijft er altijd een beetje bij bungelen. Soms wordt Aschwin opgenomen in Bernhards leven als het nodig is maar net zo snel weer verworpen. Het is moeder Armgard die telt en blijft tellen. Zij was de grote liefde in Bernhards leven.
In de kranten is al gemeld dat Van der Zijl ontdekte dat Bernhard lid was van de NSDAP. In feite vond zij een lidmaatschapskaart van de Studentenschaft waarop stond dat hij lid is van de NSDAP, de SA en corpsvereniging Borussia die onder nazi-invloed stond. Bernhard zelf heeft zijn lidmaatschap altijd ontkent evenals de 'band' met Hitler. Maar Bernhard heeft veel dingen verdraait en naar eigen hand gezet zo blijkt uit het boek. Bernhards geschiedenis werd altijd net even anders weergegeven en anders wel verzonnen door Bernhard. Ook de regering deed er veel aan om een positief beeld van Bernhard te creeëren en veel werd in de beroemde doofpot gestopt.
Ronduit beschamend is Bernhards houding vóór zijn verloving met Juliana. De geruchten deden al de ronde over een op hande zijnde verloving en toentertijd werd al melding gemaakt van de reden van Bernhards toenaderingen. Die reden was geld, waar zijn familie veel te weinig van had. Voor zijn aanzoek aan Juliana vroeg hij nog even snel twee andere vrouwen ten huwelijk. Toen deze beiden weigerden vroeg hij Juliana.
De charmante Bernhard maakte van Juliana een stralende vrouw maar helaas niet voor lang.
Zoals bekend had Bernhard diverse relalties, die had hij al tijdens de oorlogsjaren en één vrouw ging daarna zelfs mee op vakantie met het vorstelijk paar. Maar eigenlijk was Bernhard een mannenman, hij trok het liefst op met zijn vrienden en toonde zich daarin ook soms een vrij verwende man. Het huwelijksleven van zijn vrienden deed er niet toe, als zij maar op pad konden, lol konden maken. Je krijgt de indruk dat er voornamelijk erg oppervlakkig vermaak werd gezocht en dat bleef Bernhards hele leven zo.
Ook de mythe dat Bernhard een oorlogsheld was wordt onderuit gehaald door Van der Zijl. Sterker nog, men had liever niet dat Bernhard iets ondernam, hij werd niet gezien als zijnde een intelligent en integer mens. Ook de Prinses Irene brigade wordt in het boek neergezet als een elitair groepje dat niet veel voorstelt.
Kortom, Prins Bernhard wordt tot op het bot uitgekleed en er blijft niet veel meer van de ons gepresenteerde charmante prins over. Je houdt er eerder een enorm vieze smaak aan over. Zeker als je leest hoe Bernhard na de oorlog overal geld weet los te peuteren voor zijn moeder. Hij ontving in het kader van de Wiedergutmachung één miljoen mark en later nog eens van Polen een bedrag van 134.000 euro. Voor de schade toegebracht aan zijn geboortehuis... Je begint je zelfs af te vragen, was er eigenlijk wél wat goed aan die man? In dit boek kun je hooguit 'goed' vinden dat hij goed voor zijn vrienden zorgde. Hen gunde en gaf hij alles maar voor de rest heb ik weinig plezierigs over deze man gelezen.
Verbijsterend hoe mensen en de pers dingen naar buiten weten te brengen en weten te verdraaien zodat je een totaal ander beeld krijgt voorgeschoteld. Natuurlijk weet je dat niet alles verteld wordt maar dat de waarheid zo erg verdraaid wordt is wel schokkend.
Bernhard zei over zichzelf. Ik ben altijd een jongen van tien gebleven...
Zijn leven lijkt ook op een jongensboek. Bernhard komt ook over als verwend jongetje dat van plezier, vrouwen, reizen, snelle auto's en vooral zijn moeder houdt.
Zie ook de uitzending van de NOS
ISBN 9789021437644 | Hardcover | 458 pagina's | Querido | maart 2010
© Dettie, 28 mei 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
