Het smelt
Lize Spit

De ouders van Eva hebben besloten naar een dorp onder de rook van Antwerpen te verhuizen, het is een gemeenschap waar iedereen iedereen kent. Eva is in 1988 geboren, en in datzelfde jaar zijn er slechts twee andere borelingen, twee jongens. Pim is een boerenzoon, Laurens de zoon van de slager. Met z’n drieën vormen ze een soort bijklasje, ze hebben een uitzonderingspositie. Dit feit zorgt er voor dat de drie, huns ondanks, een hechte groep zijn, de drie musketiers.

De ouders van Eva blijven buitenstaanders, zij zijn nauwelijks op de hoogte van de dorpsroddels, en ook niet van de wereld van hun kinderen. Eva’s vader werkt in Antwerpen, haar moeder is alcoholist. Er zijn nog twee andere kinderen: Jolan, een oudere broer, en Tesje, het jongere zusje, dat vernoemd is naar de bij de geboorte overleden tweelingzus van Jolan.

Het verhaal begint met een uitnodiging: Pim viert de opening van een geautomatiseerde melkstal, en doet dat op de dag dat zijn overleden oudere broer 30 geworden zou zijn. Eva woont dan al jaren in Brussel, en heeft met niemand uit het dorp nog contact. Jolan en Tesje hebben het dorp ook verlaten, al is het onderlinge contact niet intensief, contact is er wel. Eva twijfelt: moet ze op de uitnodiging ingaan?

Er zijn blijkbaar heel veel redenen om dat niet te doen, maar die kent de lezer nog niet.  Terwijl verteld wordt over de reis die ze dan toch onderneemt – met een blok ijs in de achterbak – gaan we terug in het verleden.
Niet alleen door bovengenoemde omstandigheden was ze overgeleverd aan de twee jongens, ze was ook een halve jongen, en werd door de meisjes uit het dorp niet geaccepteerd.

“Ik keek naar de lange paardenstaarten die afwisselend de ene en de andere schouder aantikten, de nagels zonder modder, de smalle dijen onder de rokjes en wist: deze meisjes hebben hun hele leven met meisjes opgetrokken. Zij zijn fijn geslepen. Ik niet, ik heb een botte punt.’

Bij haar ouders vond ze geen weerklank, maar ze hielden haar ook nauwelijks in de gaten, zo druk hadden ze het met zichzelf en hun slechte huwelijk. Eva’s vader had in de schuur een strop hangen, en op een dag liet hij Eva zien hoe hij die eventueel zou kunnen gebruiken. Eva’s moeder had overal verstopplekjes voor flessen wijn in de veronderstelling dat niemand het wist. Ze zagen niet hoe ernstig de dwangstoornis en anorexia Tesjes leven bedreigde. Als het niet goed gaat met Tesje zijn het haar broer en zus die actie ondernemen!  Als niemand op de kinderen let, dan moeten zij het zelf wel doen...

‘Vertellen wat ik voelde, wat ze wilde horen, kon ik niet. Indien de dingen die ik kwijt wilde elders heen konden, dan had ik ze in eerste instantie ook niet moeten ondergaan.’

Ook Pim en Laurens hadden drukke ouders, en zo kwam het dat de enige die een klein beetje wist waar de drie mee bezig waren, Laurens moeder was. Als slagersvrouw is zij de spil, zij zorgt er voor dat iedereen overal van op de hoogte is, zij is een bron van roddel. Heeft zij beseft dat er iets fout liep? Waarom greep ze dan niet in?
Want als de drie jongeren in de puberteit komen, gebeuren er dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. De zomer van 2002 begint met de geheimzinnige dood van Jan, de oudere broer van Pim, om te vervolgen met wrede puberspelletjes die flink uit de hand lopen.

Er hangt een verstikkend sfeertje in het dorp. En in het boek. De scherpe blik van Eva zorgt er voor dat de lezer begrijpt wat er gebeurt, en tegelijk ook accepteert dat zij er niets mee aan kan vangen. Hoewel de gebeurtenissen in mijn ogen ongeloofwaardig zijn, en ik hoop dat het dichterlijke overdrijving is,  is het drama er niet minder om. Wat gaat Eva doen, nu ze terugkeert naar het dorp? Waarom heeft ze dat blok ijs meegenomen? Als we de link leggen, is er meteen de gedachte: ja, natuurlijk. Maar de spanning blijft er lang in. Verbijsterd blijft de lezer achter als de idylle van het dorpsleven uit elkaar spat.

Lize Spit (1988) is overduidelijk Vlaams, hetgeen niet hindert. Ze schrijft met vaak mooie zinnen, treffende opmerkingen, in een tempo dat je noopt door te lezen, terwijl de karakters duidelijk getekend worden.
Een coming-of-ageroman met autobiografische elementen. Een debuut dat de verschijning van een tweede boek  spannend maakt.

ISBN 9789082410662 | Hardcover | 407 pagina's | Das Mag Uitgevers | januari 2016

© Marjo, 17 oktober 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer: