L’anneau du pêcheur
Jean Raspail

Deze Franse roman werd mij door een collega aangeraden. Omdat de collega in kwestie er haast lyrisch bij werd, heb ik ze dadelijk uit de rekken van de bibliotheek gegrist. Zijn ongebreidelde enthousiasme over het boek deel ik niet, maar het is een verdienstelijke roman waarin een flinke brok kerkgeschiedenis verwerkt zit. Het had vaag wel iets weg van de succesnummers van Dan Brown, maar dan geschiedkundig veel gestoffeerder en toch wel wat origineler qua opzet, hoewel de toegepaste procedure niet nieuw is. Ik verklaar me nader.

L’anneau du pêcheur speelt zich af op twee momenten: enerzijds tegen de achtergrond van een zeer dubieuze periode in de kerkgeschiedenis, namelijk de veertiende/vijftiende eeuw. Het moment waarop er eigenlijk twee pausen in voege waren, eentje in Rome en eentje in Avignon. Tot welke twisten en politieke toestanden dit allemaal leidde, laat ik aan jullie verbeelding en aan de vertelkunst van Raspail over, maar het hoeft niet te verbazen dat dit een bijzonder woelig tijdperk was.

Anderzijds speelt de roman zich ook af in het heden, halverwege de jaren negentig. Een oude eenzaat sloft van plaats naar plaats, krijgt onderdak en voedsel, er gebeuren hier en daar wonderlijke dingen… hij en zijn voorgeschiedenis trekken de aandacht van het Vaticaan en dat om wel een heel bijzondere reden: als een soort laatste der Mohikanen is hij de laatste rechtstreekse band met de pausen van Avignon. Om preciezer te zijn: hij is de laatste paus van Avignon, want al zijn kardinalen die eventueel een opvolger zouden kunnen kiezen, zijn gestorven. Hij is op weg naar Rome, in de hoop er te kunnen sterven en op die manier eeuwen van verborgen schisma eindelijk te kunnen beëindigen. Mooi is hoe er van uit het Vaticaan op wordt gereageerd, voorzichtig, zachtaardig, met respect en bewondering.

De hoofdstukken over deze laatste Benedictus, worden afgewisseld met veel uitgebreidere hoofdstukken waarin ons als lezer een blik wordt gegund op de interne keuken in de opperste regionen van de Rooms-katholieke kerk, zoveel eeuwen terug. Het gaat er nogal aangebrand aan toe, met machtsspelletjes waar zelfs bepaalde huidige politieke leiders wit bij zouden uitslaan. Duidelijk is ook de sympathie die uitgaat naar de volhardende pausen in Avignon, die worden opgevoerd als toonbeelden van doorzettingsvermogen en trouw aan hun geloof. Of dat nu in werkelijkheid ook zo was, is maar de vraag, en dat kan bij een heel aantal punten van deze roman gezegd worden. Het is duidelijk een roman.

Raspail goochelt dan wel met feiten, cijfers en data, het jasje waarin ze worden gegoten heeft een duidelijk kleurtje en dat mag ook wel. Of er nu werkelijk een verborgen lijn pausen heeft bestaan die na het debacle in Avignon in alle eenvoud langs de straten heeft getrokken, wie zal het zeggen? In dat opzicht denk ik dat je het met dezelfde bril moet lezen als de Da Vinci Code van Dan Brown. Wie weet zit er een grond van waarheid in, maar dat valt niet te bevestigen of te ontkennen. Het vormt wel een vruchtbare bodem voor een goed verhaal.

Ik heb lang over dit boek gedaan, ik weet niet of het vertaald werd in het Nederlands, maar in het Frans heb ik af en toe toch even terug moeten bladeren om te kijken of ik nog wel op het juiste spoor zat. De hedendaagse stukken zijn veel prettiger om te lezen dan de soms nogal zwaar op de hand geschreven stukken over de geschiedenis. Vooral de werkelijke overvloed aan gegevens en namen maken deze roman toch iets voor mensen met wat intrinsieke interesse in dergelijke materie en een minder hapklare brok dan een roman als pakweg Pausin Johanna (om in de kerkelijke atmosfeer te blijven). Toch een fijn boek.

Niet in het Nederlands verkrijgbaar

ISBN 9782226235862 | Paperback | 422 pagina's | Librairie Generale Francaise | 1995

© Elvira, juli 2007

Lees de reacties op het forum en/of reageer: